بررسی نقش آمریکا در بحران سوریه و تأثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران (2011 تا 2015)

نویسنده

کارشنارس ارشد مطالعات دفاعی استراتژیک.

چکیده

بحران سوریه یکی از پیچیده ترین حوادث تأثیرگذار در نظام بین الملل طی سال های اخیر بوده است. در این بحران بازیگران مختلفی با اهداف و انگیزه های متفاوت به ایفای نقش پرداخته اند. از میان این بازیگران، آمریکا و ایران به عنوان دو بازیگر مهم و تأثیرگذار، واکنش‌ها و مواضع مختلفی را نسبت بحران سوریه اتخاذ کرده اند. بررسی نقش آمریکا در بحران سوریه و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، هدف مقاله می‌باشد. بنابراین این مقاله تلاش نموده است ضمن بررسی موضوع، با روش توصیفی – تحلیلی، ریشه‌ها و زمینه‌های شکل گیری بحران سوریه، نقش و رویکرد ایالات متحده در قبال این بحران با عنایت به محیط شناسی سوریه و آمریکا و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران را به‌ویژه از دو جنبه سیاسی و نظامی توضیح دهد. نگاه کلان، عمقی و آکادمیک به کم و کیف و ماهیت بحران سوریه، تبیین رویکردها و همچنین اقدامات دولت ایالات متحده با نگاهی به مبانی شکل دهنده سیاست خارجی آمریکا در قبال بحران سوریه که به گسترش بیش از پیش بحران مذکور انجامیده است، شناسایی آثار و پیامدهای حضور آمریکا در تحولات مربوط به سوریه که مستقیم یا غیر مستقیم بر سیاست خارجی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به عنوان متحد راهبردی سوریه اثرگذار بوده است و در کنار اینها ارائه مکانیسم هایی جهت مقابله با تأثیرات ناگوار ناشی از مداخله آمریکا در بحران سوریه بر ایران از جمله موضوعات بسیار مهمی است که ضرورت انجام پژوهش حاضر را دو چندان نموده است.

کلیدواژه‌ها


  1. ابراهیمی، نبی الله، (1386)، «تأملی بر مبانی و فرهنگ مکتب کپنهاگ»، مجله سیاست خارجی، شماره دو
  2. افتخاری، اصغر، (1378)، «دو چهره امنیت ملی: بررسی چالش امنیتی فراسوی نظام جمهوری اسلامی ایران در قرن بیست و یکم»، فصلنامه علمی – پژوهشی اندیشه انقلاب اسلامی
  3. امینیان، بهادر، (1383)، «آمریکا و طرح خاورمیانه بزرگ: اهداف، ابزار و مشکلات»، سیاست دفاعی، شماره چهار
  4. آجرلو، حسین، «تحولات سوریه: ریشه‌ها و چشم اندازها»، تهران، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال هجدهم، شماره سوم، پاییز 1390
  5. آقایی، سعید، (1390)، «نقش و جایگاه شورای امنیت سازمان ملل متحد در نظم نوین جهانی»، تهران: انتشارات پیک فرهنگ،
  6. بوزان، باری، (1387)، «مناطق و قدرت ها»، ترجمه رحمان قهرمانپور، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
  7. جوادی فتح، سارا، (1384)، «سوداهای ایالات متحده در طرح خاورمیانه بزرگ»، تهران، مجله راهبرد، شماره 35
  8. خوشوقت، محمد حسین، (1385)، «تجزیه و تحلیل تصمیم گیری در سیاست خارجی»، تهران: وزارت امور خارجه
  9. دهقانی فیروز آبادی، سید جلال، (1383)، «چارچوبی مفهومی برای ارزیابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی
  10. دهقانی فیروز آبادی، سید جلال، (1387)، «طرح خاورمیانه بزرگ و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 3
  11. شیهان، مایکل، (1388)، «امنیت بین الملل»، ترجمه سید جلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی
  12. عبدالله خانی، علی، (1390)، «امنیت منطقه ای: رویکردها و الزامات»، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی
  13. مرشایمر، جان، (1389)، «تحول در نظریه‌های موازنه قوا،، ترجمه غلامعلی چگینی زاده، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران
  14. نصری، قدیر، (1384)، «تأملی روش شناختی بر مکتب بافتار منطقه‌ای امنیت»، تهران، مطالعات راهبردی، شماره 29
  15. هاثورن، ایمی، (1385)، «آیا آمریکا می‌تواند مردم سالاری را در خاورمیانه رواج دهد؟ در کتاب آمریکا و جهان قرن بیست و یکم»، ترجمه فرهاد عطایی و محمدرضا اقارب پرست، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق
  16. Ahmed, Nafeez, (2013), “Syria Intervention Plan Fueled by Oil Interests, not Chemical Weapon Concern”, The Guardian Newspaper, 30.08.2013, available at: http://www.theguardian.com/environment/earth-insight/2013/aug/30/Syria- chemicalattack- war-intervention-oil-gas-energy-pipelines (Accessed in April 2014).
  17. Kissinger, Henry, (2013), Characterizes Syrian War as “Ethnic and Sectarian Conflict,” Discusses other Foreign Policy Issues at Gerald Ford Centennial Event, Monday, July 1, 2013, Gerald R. Ford School of Public Policy, Available at: http://www.fordschool.umich.edu/news/?news_id=1111 (Accessed in 25.004.2014).
  18. Render, B & R. M. Stair, (1992), Introduction to Management Science, Boston: Allyn and Bacon.
  19. Snyder, Michael, (2013), “Is The United States Going to Go to War With Syria Over A Natural Gas Pipeline?”, The Economic Collapse, September 3rd, 2013, available at: http://theeconomiccollapseblog.com/archives/is-the-unitedstates- going-to-go-to-war-with-syria-over-a-natural-gas-pipeline (Accessed in May 4,