جنگ‌ها همواره از گذشته تا کنون زندگی بشر را در معرض تهدید قرار داده است و یکی از اهدافی که باعث پیدایش شهرها شد و یا پیدایش آنها را تسریع کرد، همین عامل جنگ و دفاع بوده است. در ایران نیز شهرها همواره روندی از این تهدیدها را در خود دیده و در مقابل آنها عکس العمل‌های متفاوتی از خود نشان داده است. شهرهای ایران در قبل از اسلام در مقابله با تهدیدها تمهیداتی را برای خود در نظر می‌گرفتند ازجمله این تمهیدات: ایجاد حصار، برج و بارو، خندق و... از زمان ظهور اسلام و گسترش آن در ایران به بعد نیز شهرها با شعار جایگاه آرامش و امنیت بیش از پیش نقش خود را ایفا کرده اند، چون معیار تفکر اسلام، بالا بردن ضریب آرامش، عدالت و رفاه بوده تا این‌که ساکنانش بهتر بتوانند معبود خود را ستایش کنند، بنابراین به بعد دفاع بیش از پیش توجه و توصیه نموده است. در مقطع کنونی نیز با توجه تغییر و تحولات سریع علمی، تکنولوژیکی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی و... دچار تغییر و تحولات زیادی شده است که از نظر دفاعی و پدافند غیر عامل آن را وارد عرصه‌های جدیدی کرده است. بنابراین در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با مطالعات اسنادی و کتابخانه ای، شهرهای ایرانی- اسلامی را در گذشته( قبل و بعد از اسلام) و زمان حال به صورت تطبیقی بررسی و نقاط ضعف و قوت آنها را در مقایسه باهم تحلیل نموده است.
آخوندی، مصطفی(1386) نظام دفاعی اسلام، قم، اداره آموزش عقیدتی سیاسی نمایندگی ولی فقیه در سپاه.
آیت اللهی، علی رضا(1388) دفاع از شهرها در برابر جنگ‌های نوین، مجموعه مقالات وب سایت سازمان پدافند غیر عامل.
احمر لویی، محمد حسین(1389) پدافند غیر عامل در جنگ‌های نوین، تهران، دانشکده فارابی.
اخباری، محمد و احمدی مقدم محمدعلی(1393) بررسی پدافند غیر عامل در مدیریت شهری، فصلنامه ژئوپلتیک، سال دهم، شماره دوم.
اکبری عباس(1384) پدافند غیر عامل؛ اصول و ملاحظات، نشریه پدافند غیر عامل، شماره 3، تهران، معاونت پدافند غیر عامل قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء.
ایازی، سید نقی(1387) تبیین اندیشه اسلامی پیرامون شهر و شهر نشینی با تأکید بر متون دینی، اصفهان، مجموعه مقالات نخستین همایش آرمان شهر اسلامی.
برقی، حمید و تقدسی احمد(1387) بررسی چگونگی شکل‌گیری شهر اسلامی و ویژگی‌های آن، اصفهان، مجموعه مقالات نخستین همایش آرمان شهر اسلامی.
بمات نجم الدین(1369) شهر اسلامی، ترجمه: محمد حسین حلیمی و همکاران، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بیرو آلن(1370) فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: باقر ساروخانی، تهران، انتشارات کیهان.
پریزادی، طاهر و حسن حسینی امینی(1389) بررسی و تحلیل تمهیدات پدافند غیر عامل در شهر سقز با رویکردی تحلیلی، دو فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26.
جاجرمی کاظم؛ حسینی امینی حسن(1391) ژئوپلتیک در فضای سایبر با تأکید بر نقش پدافند غیرعامل، پنجمین کنگره انجمن ژئوپلتیک ایران، دانشگاه آزاد اسامی واحد رشت.
حاجی ابراهیم زرگر، اکبر و سارا مسگری هوشیار(1390) پدافند غیر عامل در معماری، راهکاری در جهت کاهش خطرپذیری در برابر سوانح، سومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیر مترقبه طبیعی.
حسینی، سید بهشید(1372) طراحی در بحران و مراکز درمانی صحرایی، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه تهران.
حسینی امینی، حسن و طاهر پریزادی(1389) مفاهیم بنیادی در پدافند غیر عامل با تأکید بر شهر و ناحیه، تهران، موسسه اندیشه کهن پرداز، چاپ اول.
خبرگذاری ایمنا(1391) شهر اسلامی آمیزه‌ای از ذوق و هنر. وب سایت خبرگذاری ایمنا(imna.ir)
دانش، جابر(12/4/1391) روح هنر قدسی در کالبد شهر، روزنامه ایران.
داعی نژاد، فرامرز؛ امین زاده، بهناز و سید بهشید حسینی(1385) اصول و رهنمودهای طراحی و تجهیز فضای باز مجموعه‌های مسکونی به منظور پدافند غیر عامل، تهران، انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
دهخدا، علی اکبر(1351) لغت نامه دهخدا، جلد چهارم، موسسه چاپ و انتشار دانشگاه تهران.
دهخدا(1377) لغت نامه دهخدا، جلد سوم، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
سلطان زاده، حسین(1374) نایین شهر هزاره‌های تاریخ، انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ اول.
شفقی، سیروس(1387) پیش درآمدی بر شهرهای اسلامی و افتراق آن با شهر غربی، اصفهان، مجموعه مقالات نخستین همایش آرمان شهر اسلامی.
صادقی، سعید(1389) برنامه ریزی پدافند غیرعامل در بخش فرهنگی، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 35.
صارمی، حمیدرضا و مسعود صارمی(1389) عوامل پیدایش نا امنی در شهرها از منظر اسلام، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، شماره اول.
کاظمی، علیرضا(1387) اهمیت پدافند غیر عامل، انتشارات ایران، چاپ اول.
کامران، حسن و حسینی امینی حسن(1390) تحلیل ساختارهای شهریار و راهبردهای پدافند غیر عامل، مجله جغرافیا، شماره 30.
کامران، حسن و حسن حسینی امینی(1391) کاربرد پدافند غیر عامل در ژئوپلتیک و برنامه ریزی شهری( شهرسازی دفاعی)، همایش چالش‌ها و راهبردهای ساماندهی و صیانت حریم در مناطق کلانشهری تهران، دانشگاه آزاد اسلامی شهر ری.
کامران، حسن؛ حسینی امینی حسن و فرهاد جعفری(1392) شکل‌گیری شهر قدرت و شهر بازدارنده با بهره‌گیری از مبانی پدافند غیر عامل، فصلنامه علمی- پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، سال یازدهم، شماره 36.
عباس زاده فرد، شاهرخ(بی تا) بازسازی و نوسازی منطق جنگ زده، استراتژی‌ها و سیاست‌ها، سازمان برنامه و بودجه.
موحدی نیا، جعفر(1386) اصول و مبانی پدافند غیر عامل، تهران، انتشارات دانشگاه مالک اشتر.
معین، محمد(1378) فرهنگ فارسی، جلد( آ- خ)، انتشارات امیر کبیر، چاپ سیزدهم.
موسوی کاشمری، سید مهدی( 1381) جایگاه امنیت در نظام اسلامی، نشریه فقه و اصول حکومت اسلامی، شماره 24.
Lacina, (2006): Explaining the severity of civil wars, journal of conflict resolution, No.50. P:.
Passive defense of the country(2006), a strategic document( in Persian).
Passive defense organization information base country, www.paydarymelli.ir.
Hisham, mortado(2003) Traditional Islamic Principles of built environment, newyork, routledage curzen.
حشمتی, مهدی, موحد, علی, & بشارتی, محمدرضا. (1396). دفاع و امنیت در شهرهای ایرانی- اسلامی از منظر پدافند غیرعامل. مدیریت و پژوهش‌های دفاعی, 15(82), 86-59.
MLA
مهدی حشمتی; علی موحد; محمدرضا بشارتی. "دفاع و امنیت در شهرهای ایرانی- اسلامی از منظر پدافند غیرعامل", مدیریت و پژوهش‌های دفاعی, 15, 82, 1396, 86-59.
HARVARD
حشمتی, مهدی, موحد, علی, بشارتی, محمدرضا. (1396). 'دفاع و امنیت در شهرهای ایرانی- اسلامی از منظر پدافند غیرعامل', مدیریت و پژوهش‌های دفاعی, 15(82), pp. 86-59.
VANCOUVER
حشمتی, مهدی, موحد, علی, بشارتی, محمدرضا. دفاع و امنیت در شهرهای ایرانی- اسلامی از منظر پدافند غیرعامل. مدیریت و پژوهش‌های دفاعی, 1396; 15(82): 86-59.
)
