تحلیل ژئوپلیتیکی و فرآیند مدیریت منازعه بر سر شبه‌جزایر کوچک (مورد: باکاسی در مرز کامرون و نیجریه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جغرافیای سیاسی، گروه مطالعات ژئوپلیتیک، مرکز مطالعات آفریقا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

شبه‌جزیره باکاسی در مرز کامرون و نیجریه در ساحل خلیج گینه واقع شده است. این شبه‌جزیره دارای ذخایر انرژی و منابع شیلات است و مورد اختلاف دو کشور بود. از سال 1993 تا 2006 میلادی، منازعه بر سر مالکیت آن شکل جدی به خود گرفت و وارد مرحله تقابل نظامی و وقوع خسارت‌های جانی و مالی شد. کامرون در سال 1994 میلادی از نیجریه به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کرد. در اکتبر 2002 میلادی، دیوان رأی به نفع کامرون داد و باکاسی را متعلق به این کشور دانست، اما نیجریه حکم را نپذیرفت و از شبه‌جزیره خارج نشد. منازعات تا سال 2006 میلادی تداوم یافت. در این سال، با میانجی‌گری سازمان ملل متحد، نیجریه حاکمیت کامرون بر باکاسی را پذیرفت. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای با بررسی منازعه کامرون و نیجریه بر سر باکاسی و فرآیند توقف آن، در صدد تحلیل ژئوپلیتیکی ریشه‌های منازعه بر سر شبه‌جزایر کوچک استراتژیک، و ارائه پیشنهاد برای توقف و حل بهینه این نوع منازعات است. سؤال اصلی این است که مهم‌ترین علل ژئوپلیتیکی منازعه بر سر شبه‌جزایر کوچک استراتژیک کدام است و روش بهینه برای توقف این نوع منازعه چیست؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد که چند مؤلفه‌ اصلی ژئوپلیتیکی در ابعاد تاریخی، طبیعی و اقتصادی، موقعیتی و هویتی و جمعیتی در وقوع منازعه بر سر شبه‌جزایر کوچک استراتژیک نقش داشته و مداخله و میانجی‌گیری چندسطحی با در نظر گرفتن خواسته‌های ساکنان شبه‌جزایر و... در توقف و حل بهینه منازعه اثرگذار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geopolitical Analysis and Conflict Management Process Over Small Peninsulas (A Case Study: Bakassi on the Cameroon-Nigeria Border)

نویسنده [English]

  • Meysam Mirzaee Tabar
Assistant Professor of Political Geography, Department of Geopolitical Studies, Center for African Studies, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Bakassi Peninsula is located on the border of Cameroon and Nigeria on the shores of the Gulf of Guinea. The peninsula has energy reserves and fishery resources and was disputed between the two countries. From 1993 to 2006, a serious conflict occurred over its ownership, leading to military confrontation and the loss of life and property. In 1994, Cameroon recorded a lawsuit against Nigeria in the International Court of Justice. In October 2002, the International Court of Justice ruled in favor of Cameroon and considered Bakassi to belong to this country. Nigeria did not accept the judgment and did not leave the peninsula. This research has been done by descriptive-analytical method and using library resources, and by examining the Cameroon-Nigeria conflict over Bakassi and the process of its cessation, it seeks a geopolitical analysis of the roots of the conflict over small and strategic peninsulas, and offers suggestions for the optimal resolution of these disputes. The main question is what are the most important geopolitical causes of the conflict over the strategic small peninsulas? And what is the best way to stop this kind of conflict? The results show that several main geopolitical components in historical, natural and economic, positional, identity, and demographic dimensions are effective in the occurrence of conflict over strategic small peninsulas, and multi-level intervention and mediation according to the demands of the inhabitants of the peninsulas, etc. is effective in stopping and optimally resolving the conflict.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conflict
  • Geopolitics
  • Conflict Management
  • Africa
  • Bakassi Peninsula

Smiley face

  • منابع فارسی

    • برکوویچ جاکوپ و دیگران (1387)، برخی مسائل نظری و روندهای تجربی در مطالعه میانجیگری موفق در روابط بین‌الملل، ترجمه محمدجعفر جوادی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 43.
    • حافظ ‌نیا محمدرضا (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، چاپ سوم، ویرایش اول، مشهد: پاپلی.
    • حافظ نیا محمدرضا و میرزایی‌تبار میثم (1398)، تبیین ژئوپلیتیکی منازعات مرزی و سرزمینی کمربند صفر تا 15 درجه شمالی آفریقا از پایان جنگ سرد تا  2014 میلادی، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، 28 (112)، 185-167. doi: 10.22131/sepehr.2020.38614
    • میرزایی‌تبار میثم (1396)، تبیین ژئوپلیتیکی منازعات قاره آفریقا از پایان جنگ سرد تا 2014 میلادی (مورد: کشورهای بین مدارهای صفر تا 15 درجه شمالی)، رساله دکتری رشته جغرافیای سیاسی، به راهنمایی محمدرضا حافظ نیا، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
    • هیگینز روزالین (1385)، دیوان بین‌المللی دادگستری: موضوعات منتخب درباره مسئولیت دولت، ترجمه: علی قاسمی، مجله حقوقی بین‌المللی، شماره 34، بهار و تابستان. 130-111

    منابع انگلیسی

    • Beckly, Agbor Tabetah (2013), The Perceptions/Views of Cameroon – Nigerian Bakassi border conflict by the Bakassi people, Master's thesis, Sweden: Uppsala University.
    • Bloomfield David and Reilly Ben (1998), The changing nature of conflict and conflict management. In: Harris Peter and Reilly Ben (eds.), Democracy and deep-rooted conflict: options for negotiators, Stockholm (Sweden): International Institute for Democracy and Electoral Assistance (International IDEA).
    • Ecosystem Classification Group (2013), Ecological Regions of the Northwest Territories – Northern Arctic, Report, Yellowknife, NT (Canada): Department of Environment and Natural Resources, Government of the Northwest Territories.
    • Familugba, Jonathan Oluropo & OJO, Olayinka Olabinpe (2013), Nigeria-Cameroon Border Relations: An Analysis of the Conflict and Cooperation (1970-2004), International Journal of Humanities and Social Sciences. Vol.3 no. 11.
    • Heidelberg Institute for International Conflict Research (HIIK) (2005), Conflict Barometer 2004, Crises - Wars - Coups d’E´ tat Negotiations - Mediations - Peace Settlements. No.13, Heidelberg: HIIK.
    • Hernandez Ariel (2014), Nation-building and Identity Conflicts: Facilitating the Mediation Process in Southern Philippines, Leipzig, Germany: ‎Springer VS
    • Ibekwe Chux (2012), Natural Resource Conflict: The Bakassi Lesson for Sudan and the Republic of South Sudan over Abyei, Journal of Global Initiatives: Policy, Pedagogy, Perspective, Vol. 7, No. 1, Article 5.
    • Ikome, Nguendi Francis (2004), The Inviolability of Africa’s Colonial Boundaries: Lessons Drawn from the Cameroon Nigeria-border Conflict, Occasional paper no 47, Midrand (South Africa): Institute for Global Dialogue Johannesburg South Africa.
    • Miall Hugh (1992), The peace Makers, peaceful Settlement of Disputes Since 1945, London: Macmillan. Pp 43-44
    • Miall Hugh (2004), Conflict Transformation: a multi-dimensional task. In: Austin Alex, Fischer Martina and Ropers Norbert (Eds), Transforming Ethnopolitical Conflict: the Berghof Handbook. Berlin (Germany): VS Verlag für Sozialwissenschaften, pp. 67-90. DOI 10.1007/978-3-663-05642-3
    • Ngara, Christopher Ochanja & Sam-Tsokwa, Albert T. (2018), Executive-Legislative Relations in Nigeria’s Management of the Border Crisis between Nigeria and Cameroon: The Case of the ICJ Ruling on the Bakassi Peninsula, Journal of Politics and Law, Vol. 11, No. 2, Pp 61-72. doi:10.5539/jpl.v11n2p61
    • Saghir Soha (2021), Let Them Mediate: uncovering the potential of traditionally ignored state mediators, Thesis for a Bachelor of Arts degree in Political Science, Pennsylvania: Haverford College, Department of Political Science
    • Sama, Molem Christopher and Johnson-Ross Debora (2005-2006), Reclaiming the Bakassi Kingdom:The Anglophone Cameroon–Nigeria Border, Afrika Zamani, nos. 13 & 14. pp. 103–122
    • Shaibu, M. T., Azom, S. N. & Nwanze, E. S (2015), An Appraisal Of The Dominant Causes Of Boundary Conflict Between Nigeria And Cameroun: The Bakassi Peninsula Perspective, Global Journal of Arts, Humanities and Social Sciences, Vol.3, No.9, September.
    • Tarlebbea Nicholas, K. and Baroni Sam (2010), The Cameroon and Nigeria Negotiation Process over the Contested Oil rich Bakassi Peninsula, Journal of Alternative Perspectives in the Social Sciences, Vol 2, No 1.
    • Tedeschi James T., Schlenker Barry R. and Bonoma Thomas V. (1973), Conflict, power and games: The experimental study of interpersonal relations, Chicago: Aldine.
    • Umoh, Ubong Essien (2015), Cameroon, Nigeria and the Bakassi conflict: building blocks for a Non-Democratic Peace Theory, Journal of International Relations and Development, Vol. 18, No. 2, Pp 227–247. doi:10.1057/jird.2013.21.
    • World History Timelines Online, Timeline Nigeria. Accessible in: http://timelines.ws/countries/NIGERIA.HTML