تأثیر ژئوپلیتیک مقاومت بر شکل‌گیری نظم جدید جهانی و الزامات نظم‌سازی عادلانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده مطالعات بین الملل دانشگاه جامع امام حسین (ع)

چکیده

حوادث و روندهای کنونی نشان می‌دهد نظم جهانی در حال تغییر است. در این میان، ظهور و شکل‌گیری محور مقاومت به عنوان یک کیان هویتی و یک مجموعه امنیتی منطقه‌ای در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پدیده‌ای است که بسیاری از مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی را دستخوش تغییر کرده است. بر این اساس، این مقاله ضمن بررسی تأثیر ژئوپلیتیک مقاومت بر شکل‌گیری نظم جدید جهانی به دنبال پاسخ به این سؤال است که الزامات نظم‌سازی عادلانه چیست؟ در این مقاله برای گردآوری داده‌ها از منابع کتابخانه‌ای و برخط و برای تحلیل یافته‌ها از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد نظم‌سازی جهانی در دوران مدرن بر اساس چهار رویکرد «واقع‌گرا بودن»، «از بالا بودن»، «هژمونیک بودن» و «ملی‌گرایانه بودن» صورت گرفته است. در مقابل، نظم‌سازی مطلوب انقلاب اسلامی باید واجد خصایص اساسی «ایده‌گرا و واقع‌گرا بودن»، «از پایین بودن»، «غیرهژمونیک بودن» و «فراملی‌گرایانه بودن» باشد. ژئوپلیتیک مقاومت به عنوان مجموعه‌ای از بازیگران دولتی و غیردولتیِ ضد نظم کنونی باید تلاش کنند نظم جهانی را بر اساس خصایص چهار گانه فوق شکل دهد. بررسی سوابق عملکرد محور مقاومت و توفیق نسبی این محور در نظم‌سازی در منطقه غرب آسیا و تأثیرگذاری بر نظم جدید جهانی نشان می‌دهد محور مقاومت در چارچوب و بر اساس این بایسته‌ها کنشگری کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The impact of geopolitics of resistance on the formation of the new world order and the requirements of a just order

نویسنده [English]

  • ahmad zarean
Assistant Professor of Research Institute of International Studies Imam Hossein University (AS)
چکیده [English]

Current events and trends show that the world order is changing. In the meantime, the emergence and formation of the axis of resistance as an identity entity and a regional security complex in the years after the victory of the Islamic Revolution is a phenomenon that has changed many regional and international relations. Based on this, this article seeks to answer the question, Based on this, while examining the geopolitical impact of resistance on the formation of the new world order, this article seeks to answer the question, what are the requirements of a just order? In this article, a descriptive analytical method was used to collect data from library and online sources and to analyze the findings. The findings of the article show that global order in the modern era is based on four approaches: "being realist", "being from above", "being hegemonic" and "being nationalistic". On the other hand, the desired Ordering of the Islamic Revolution must have the basic characteristics of "being idealistic and realistic", "being from below", "being non-hegemonic" and "being transnational". The geopolitics of resistance as a set of state and non-state actors against the current order should try to shape the world order based on the above four characteristics. Examining the performance records of the axis of resistance and the relative success of this axis in creating order in the West Asian region and influencing the new world order shows that the axis of resistance has acted within the framework and based on these requirements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Resistance"
  • "Geopolitics of Resistance"
  • "New World Order"
  • "ordering"."Justly ordering"
افتخاری، اصغر، فیروزکوهی، مهدی،(1397)، اعتباربخشی علمی به الگوی طراز عمق بخشی خارجی انقلاب اسلامی، فصلنامه آفاق امنیت، سال11، شماره 39.
.المسیری،عبدالوهاب،(1378)، گروه کارکردی یهودی و دولت کارکردی صهیونیست، ترجمه حاجی یوسفی امیر محمد، فصلنامه مطالعات فلسطین، شماره2.
.بشیر،حسن،(1395)، دیپلماسی گفتمانی(تعامل سیاست، فرهنگ و ارتباطات)، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
.بشیر،حسن،(1396)،فرصت‌ها و چالش‌های دیپلماسی فرهنگی ایران در پنج کشور عربی خلیج فارس،تهران، فصلنامه مطالعات فرهنگی،سال12،شماره33.
.تاجیک، علی،(1395)، بررسی تطبیقی دیپلماسی عمومی ایران و روسیه در آسیای مرکزی از 1991 تاکنون، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
.حاجی‌زاده، سیروس،(1399)، الگوی دیپلماسی دفاعی ج.ا. ایران در راستای امنیت‌زایی و عمق‌بخشی انقلاب اسلامی، تهران، فصلنامه آفاق امنیت، شماره48.
.حافظ‌نیا، محمدرضا، (1386)، اصول و مفاهیم ژئوپلتیک، چاپ اول، مشهد مقدس، پاپلی.
.حسینی، محمد حسین، (1392)، جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی، سال 27، شماره3.
.حقیقی، رضا،(1386)، فرهنگ و دیپلماسی در آیینه دیپلماسی فرهنگی اتحادیه اروپا در قبال ج.ا.ایران، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی.
.دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی،(1393)، نقشه مهندسی فرهنگی کشور، تهران.
.درخشه، جلال،غفاری، مصطفی،(1390)، دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی، سال 27، شماره3.
.دهقانی، سید جلال،(1389)، دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج فارس، فصلنامه سیاست، دوره40، شماره4.
.دهقانی، محمود،(1386)، تأثیرات منطقه ای جنگ اخیر لبنان، تهران، پژوهش های سیاست خارجی، گروه مطالعات خاورمیانه و خلیج فارس.
.دهشیری، محمدرضا، بهرامی، زهرا،(1395)، عرصه‌های تقابل هوشمند انقلاب اسلامی با رژیم صهیونیستی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 13، شماره 45.
.سایت معاونت حقوقی مجلس شورای اسلامی.
.رستگاری یزدی، محمد حسین، (1395)، دیپلماسی فرهنگی ج.ا.ایران؛ چالش‌ها و چینش‌ها، تهران، مؤسسه فرهنگی هنری پویه مهر اشراق.
.صادقی، احمد علی،(1399)، بررسی عادی‌سازی روابط کشورهای خلیج فارس با رژیم صهیونیستی، تهران، فصلنامه مطالعات سیاست خارجی، شماره 19.
.صفوی، سید یحیی،(1394)، جزوه درسی (منتشر نشده) عمق بخشی، دوره دکتری مطالعات بین‌الملل دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام.
.فیروزکوهی،مهدی،(1397)، رساله دکتری با عنوان «الگوی ‌عمق‌بخشی ‌خارجی ‌انقلاب ‌اسلامی، ‌مبتنی بر ‌اندیشه ‌مقام ‌معظم‌ رهبری(مد‌ظله‌العالی)»، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
.قادری حاجت و همکاران،(1399)، تبیین ژئوپلیتیکی بازساخت ریملند در چارچوب صلح ابراهیم، فصلنامه آمایش سیاسی فضا، دوره3، شمار1.
.قادری‌کنگاوری، روح الله،(1399)، دیپلماسی نهضتی و سیاست خارجی ج.ا.ایران، نقشه راه و مسائل پیش رو، تهران، نشریه آفاق امنیت، سال 13، شماره48.
.قلی‌زاده، سید ابراهیم، (1393)، فرصت‌ها و چالش‌های عمق بخشی ج.ا.ایران در جمهوری آذربایجان، تهران، فصلنامه سیاست دفاعی، سال22، شماره 86.
.قهرمانپور، رحمان،(1383)، تحلیل تکوین گرایانه سیاست خارجی ایران، تهران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 23.
.قوام، عبدالعلی،(1390)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین الملل، تهران، انتشارات سمت.
.قنبری سلحشور، محمدرضا،و همکاران (1399)، دیپلماسی فرهنگی ج.ا. ایران در ازبکستان، فصلنامه جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، سال اول، شماره1.
.محمدی، مهدی، (1394)، تأثیرسنجی نقش ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فرهنگی مسلمانان انگلیس در عمق‌بخشی خارجی ج.ا. ایران، فصلنامه سیاست دفاعی، سال 5، شماره12.
.محمودی، مرتضی، و همکاران،(1393)، امنیت ملی اسرائیل و استراتژی تهدید نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران، prb.iauctb.ac.ir/pdf-
.موسوی،سید محمد رضا، نوروزی، رحیم،(1398)، بررسی ابعاد فرهنگی و مذهبی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی، تهران، دو فصلنامه علمی مطالعات قدرت نرم، سال نهم، شماره اول.
www. kamanaei .ir(سایت بیانات مقام معظم رهبری)
www.political-articles.persianblog.com
www.avapress.com.
Eshmuradov)،2003)