واکاوی عوامل مؤثر بر فرار‌ از‌ خدمت‌ سربازی‌ در بین‌ کارکنان‌ وظیفه‌(مطالعه کیفی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت امور فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران مرکزی، ایران

2 دکتری مدیریت دولتی، گرایش رفتار سازمانی، مدرس دانشگاه افسری امام علی (ع)، تهران، ایران

چکیده

کارکنان وظیفه بخشی از بدنه‌ی اصلی نیروهای مسلح هستند که برای ایجاد و حفظ امنیت در کشور و نظم اجتماعی، مدتی را در اختیار سازمان‌های نظامی و انتظامی قرار می‌گیرند. بنابراین حفظ و صیانت از این سرمایه انسانی عظیم، امری حیاتی محسوب می‌شود. هدف از این پژوهش واکاوی عوامل مؤثر در فرار از خدمت سربازی در بین کارکان وظیفه است. مطالعه حاضر، پژوهشی کیفی مبتنی بر مرور نظام‌مند است و از منظر هدف رویکرد کاربردی را دنبال می‌کند. جامعه آماری در این پژوهش، مقاله‌های نمایه‌شده در سال‌های ۱۳۹۰ تا 1402 با موضوعیت «فرار سربازان» در پایگاه‌های مختلف استنادی داخلی است که پس از اعمال معیارهای پژوهشی، 15 مقاله برای بررسی عمیق انتخاب شد. یافته‌‌ها نشان داد چهار عامل اصلی فرماندهی با معیارهای فرعی (نقش فرمانده و سبک مدیریت فرماندهان)، عامل محیطی و سازمانی با معیارهای فرعی (ساختار سازمانی، حقوق سربازی، امکانات رفاهی و عوامل محیطی)، عامل فردی با معیارهای فرعی (روانشناختی، شخصیت، تجربه، تحصیلات و مهارت و تخصص) و عامل برون سازمانی با معیارهای فرعی (اقتصادی، اجتماع و خانواده) در پدیده فرار از خدمت کارکنان وظیفه نقش مؤثر دارند. از آنجایی‌که پدیده فرار از خدمت ناشی از یک عامل نیست و عوامل مختلف تأثیرگذار هستند، منطقی به‌نظر می‌رسد که باید در همه‌ی حوزه‌ها و عامل‌ها سیاست‌گذاری مناسب صورت گیرد و بخشی‌نگری نمی‌تواند به تنهایی مشکل «فرار از خدمت سربازی» را حل کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analyzing the effective factors in desertion from military service among active duty employees (qualitative study)

نویسندگان [English]

  • Kiyumars Moladoost 1
  • Mohsen Najafi 2
1 Master of Cultural Affairs Management, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Iran
2 Ph.D. in public administration, majoring in organizational behavior, lecturer at Imam Ali Afsari University (AS), Tehran
چکیده [English]

duty workers are part of the main body of the armed forces, who are assigned to military and law enforcement organizations for a period of time to create and maintain security in the country and social order. Therefore, the preservation of this huge human capital is considered vital. The purpose of this research is to analyze the effective factors in desertion of military service among active duty personnel. The current study is a qualitative research based on a systematic review and follows a developmental approach from the practical of the goal. The statistical population in this research is the articles indexed in the years 1390 to 1402 with the topic of "defection of soldiers" in various domestic citation databases, after applying the research criteria, 15 articles were selected for in-depth review. The research showed four main factors of command with sub-criteria (role of the commander and management style of commanders), environmental and organizational factor with sub-criteria (organizational structure, military rights, welfare facilities and environmental factors), individual factor with sub-criteria (psychological , personality, experience, education and skill and expertise) and external organizational factor with secondary criteria (economic, community and family) have an effective role in the phenomenon of desertion of duty employees. Since the phenomenon of desertion is not caused by one factor and various factors are influential, it seems logical that appropriate policies should be made in all areas and factors, and partialism cannot solve the problem of "desertion from military service" alone.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Military service
  • duty workers
  • desertion
  • military and law enforcement organizations
آزادی، محمدحسین؛ محمدپور، علی‌اصغر (1400). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر فرار کارکنان وظیفه (مورد مطالعه فرماندهی انتظامی شهرستان‌های جهرم و استهبان). فصلنامه علمی منابع انسانی ناجا، 15(66)، 9-30.
آقارضی، مصطفی؛ موسی خانی، مرتضی؛ میرسپاسی، ناصر. (1402). آسیب شناسی انتصاب نظام مدیران حرفه‌ای در سازمان‌های دولتی ایران. فصلنامه نظارت و بازرسی، 17(63), 65-110.
احمدی، حسن؛ هاشمی، صدیقه‌سادات (1401). طراحی الگوی رهبری افسران صف به منظور کاهش اختلالات روان‎شناختی و فرار از خدمت سربازان (پژوهش آمیخته). فصلنامه روانشناسی نظامی، 13(51)، 29-52.
اسدی‌فرد، محمد؛ راد، نقی (1401). بررسی‌ عوامل مؤثر بر فرار‌ از‌ خدمت‌ سربازی‌ در بین‌ کارکنان‌ وظیفه‌ (موردمطالعه: دریابانی استان مازندران). فصلنامه مطالعات خدمت سربازی، 5(14)، 1-40.
امیدعلی، امین (1401). نقش دوره خدمت سربازی در شکل‌‌گیری شخصیت اجتماعی افراد. فصلنامه مطالعات خدمت سربازی، 5(3)، 85-100.
جمشیدی‌کیا، سجاد؛ یاسمی، مصطفی؛ فاضلیان، پوراندخت (1398). بررسی رابطه عملکرد خانواده و جوّ روانی-اجتماعی پادگان با ناسازگاری سربازان، فصلنامه مطالعات خدمت سربازی، 2(3)، 1-17.
چنگی‌آشتیانی جواد، آوخ کیسمی فرهاد، جهانداری پیمان، راه نجات امیرمحسن. (۱۴۰۰). واکاوی علل فرار از خدمت سربازی: یک مطالعه کیفی. فصلنامه علوم مراقبتی نظامی، ۸(۴)، ۳۱۹-۳۳۱.
زارعی، مصطفی؛ طاهری، علی. (1402). سنجش میزان آمادگی تغییر در سازمان های‌ نظامی (مطالعه موردی: دانشگاه جامع امام حسین(ع). مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 22(100)، 109-161.
سیدی، سیدحسین؛ سیدی، سیدمحمدرضا. (۱۴۰۱). تجربۀ زیستۀ سربازان متأهل از خدمت نظام وظیفه. مطالعات توسعه اجتماعی –فرهنگی، ۱۱ (۱): ۱۷۵-۱۹۹.
صالحی شهرابی، مهران؛ نصیری، محمد؛ نیک‌حالت جهرمی، عباسعلی (1401). ارزیابی کمی تأثیرات مثبت دوران خدمت‌سربازی بر حوزه‌های گوناگون زندگی سربازان پس از اتمام دوره خدمت. فصلنامه مطالعات خدمت سربازی، 5(3)، 41-58.
عضدی، وحید؛ سالاری، یوسف (1392). بـررسی علل غیبت و فـرار از خدمت کارکنان وظیفه(مطالعه موردی فرماندهی انتظامی استان کرمان). فصلنامه علمی منابع انسانی ناجا، 4(34)، 77-96.
فراهی، حسن (1394). بررسی علل ارتکاب جرم فرار از خدمت توسط سربازان در سطح نیروهای مسلح استان گلستان و ارائه‌ی راهکارهای اصلاحی در پیشگیری از آن. فصلنامه علمی دانش انتظامی گلستان، 6(24)، 39-75.
فرهی بوزنجانی، برزو؛ حسن‌بیگی، محمد؛ هوشنگی، مهدی (1388)، مطالعه مشکلات رفتاری کارکنان وظیفه یک یگان سازمان نظامی، فصل‌نامه پژوهش‎های مدیریت منابع انسانی، 1(3)، 125-101.
فیرزوجائیان، علی اصغر؛ جان‌محمدی لرگانی، وحید. (1397). خدمت نظام وظیفه: فرصتی اجتماعی، فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 8(29)، 223-203.
قاسمی، حمید؛ ادیب، فرشته (1402). مرجع پژوهش. تهران: اندیشه آرا.
کاویانی، حسن؛ سبزیکاران، اسماعیل؛ روشندل، مهدی. (1401). بررسی رابطه مدل فرهنگی هافستد (منطبق با رویکرد فرهنگ اسلامی) بر بهره‌وری منابع انسانی در یک یگان نظامی. مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 20(94)، 137-163.
کرمی، امید؛ برنامهر، احمد؛ امینی‌زاده، میلاد (1400). بررسی عوامل مؤثر بر غیبت و فرار از خدمت سربازی(مورد مطالعه: مشمولان شهرهای تهران، اصفهان و تبریز). فصلنامه مطالعات خدمت سربازی، 4(13)، 1-12.
کشتکار، مهران (1402). فرصت‌های کارآفرینی در دوران سربازی، الزامات اقتصادی و شغلی. راهبرد دفاعی، 21(81)، 45-14.
کمال‌آبادی، محمدتقی؛ خسروی، سیداحمد؛ دستور، علی؛ رضایی، حبیب؛ جمشیدی، عین‌اله (1393). بیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر فرار از خدمت سربازی (مطالعه موردی؛ استان مرکزی). فصلنامه دانش انتظامی مرکزی، 1393(5)، 45-66.
کمالوند، حسین؛ کریمی طاهر، رسول؛ وثوقی، عبداله (1395). بررسی عوامل مؤثر بر فرار از خدمت سربازان؛ مورد مطالعه پایگاه یکم شکاری مهرآباد. فصلنامه علوم و فنون نظامی، 12(36)، 105-121.
گلچین، مسعود. (1385). انحراف اجتماعی جوانان در آیینه پژوهش‌ها (نمونه‌ای از کاربرد فن تحلیل ثانوی). نامه علوم اجتماعی، جدید(پیاپی 28)، 124-158.
محمدی برزگر، جعفر (1402). شناسایی عوامل جرم فرار از خدمت سربازان وظیفه یک سازمان نظامی بر اساس دلالت‌های نظریه فشار و ارائه راهکارهای پیشگیرانه، فصلنامه نظارت و بازرسی، 17(64)، 1-32.
مختاری، حمید؛ خیری، رسول؛ علیپور، آرمان. (۱۳۹۷). بررسی تاثیر ساختار خانواده در نحوه خدمت سربازان وظیفه. پرستار و پزشک در رزم، ۶(۱۸)، ۲۵-۳۲.
مردانی، سمیه (1398). بررسی عوامل موثر بر فرار از خدمت سربازان (مطالعه موردی دربین سربازان وظیفه فرماندهی انتظامی استان قزوین). فصلنامه علمی تخصصی دانش انتظامی قزوین، 1398(29)، 33-58.
مولادوست، کیومرث؛ ابراهیمیان، محمدرضا؛ امیر‌مظاهری، امیرمسعود (1401). مطالعه سبک زندگی سربازان در یک سازمان نظامی. فصلنامه مدیریت نظامی، 22(85)، 99-124.
نایب‌پور، محمد؛ معصومی، احمد (1393). فرار از خدمت سربازان وظیفه در یگان‌های مرزی و تأثیر آن بر امنیت مرز (فرماندهی مرزبانی استان ایلام، 1392-1389). فصلنامه علمی علوم و فنون مرزی، 3(11)، 93-117.
نژادحیدری‌پور، سعید؛ عضدی، وحید (1395). بـررسی عوامل فردی، محیطی و سازمانی فـرار از خدمت سربازی (مطالعه موردی کارکنان وظیفه فرماندهی انتظامی استان کرمان). فصلنامه دانش انتظامی کرمان، 1395(15)، 1-15.
نصیبی‌سیس، فیروزه (1400). بررسی تحلیلی علل گرایش نوجوانان و جوانان به انحرافات رفتاری، اولین کنفرانس روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم تربیتی و علوم انسانی: دبیرخانه دائمی کنفرانس.
نوری، مرادعلی؛ رضائی‌راد، مجید (1394). نقش فرماندهان انتظامی در پیشگیری فرار از خدمت کارکنان وظیفه. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت انتظامی، 10(2)، 251-275.
نوری، مسیح؛ علیزاده، مهدی. (1400). شناسایی عوامل مؤثر بر رضایت کارکنان وظیفه و جلوگیری از ترک خدمت آنان (مطالعه مبتنی بر رویکرد پی.ال.اس). فصلنامه مطالعات خدمت سربازی، 3(9)، 89-108.
هاشمی، صدیقه‌سادات؛ احمدی، حسن. (1399). تاثیر قابلیت‌های رهبری فرماندهان بر کاهش فرار از خدمت، پرخاشگری و احساس افسردگی سربازان ناجا. فصلنامه دانش انتظامی، 22(4)، 115-144.
Arafin, Mohd Azmi, & Tajudeen, Farzana Parveen (2020). Impact of Human Resources Information Systems in the Military Environment, Asia Pacific Management Review, Vol. 25, No. 4, Pp. 198-206.
Bingley, Paul, Lundborg, Petter, & Lyk-Jensen, Stéphanie Vincent (2018), The Opportunity Costs of Mandatory Military Service: Evidence from a Draft Lottery, Journal of Labor Economics, Vol. 38, No. 1, Pp. 2-48.
Hill, B. (2013). What Are the Factors Affecting Job Satisfaction? Retrieved 12/10, 2013, from: http://smallbusiness.chron.com/factors-affecting-job-satisfaction-20114.html
Kiesner, J., & kerr, M. (2004). Families, peers, and contexts as multiple determinants of adolescent problem behavior. Journal of Adolescence, 27, 493- 495.