ملاحظات حقوقی بکارگیری سلاح پهپاد در مقابله با تروریسم فرامرزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی و فرهنگی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

مبارزه با گروه‌های تروریستی فرامرزی امروزه دغدغه بسیاری از دولت‌های جهان است. اهمیت پژوهش ازآنجا ناشی می‌شود که جمهوری اسلامی ایران نیز همواره در معرض تهدیدات تروریستی بوده است، مبارزه با تروریسم یکی از دغدغه‌های مهم آن است در این میان سلاح پهپاد به جهت برخورداری از ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد، به‌کرات در مبارزه با گروه‌های تروریستی استفاده‌شده است. در استفاده از تجهیزات و سلاح‌های نظامی، ازجمله پهپاد، علیه اهداف تروریستی خارجی، از حیث حقوق بین‌الملل دو مسئله قابل‌طرح است. اول آنکه آیا از منظر حقوق بر جنگ امکان عملیات نظامی علیه مواضع گروه‌های تروریستی فرامرزی وجود دارد؟ ثانیاً در مبارزه با این گروه‌ها آیا سلاح پهپاد از منظر حقوق بشردوستانه، دارای معیارها و تناسب‌های لازم هست یا خیر؟ این مقاله با رویکرد ارائۀ پاسخ‌هایی عملیاتی و کاربردی و با روش تحلیلی-توصیفی سعی در ارائه راهکارهایی دارد که منطبق با حقوق بین‌الملل باشد. با توجه به بررسی‌های صورت گرفته، مقاله حاضر به این نتایج رسیده است: 1. تنها درصورتی‌که دولتی به‌واسطه گروه تروریستی حملاتی را علیه دولتی دیگر ترتیب دهد یا از گروهی تروریستی حمایت کرده و قلمروی خود را به پناهگاهی برای آن تبدیل کند، بر اساس قواعد شرعی و حقوقی، امکان دفاع مشروع در برابر آن گروه تروریستی، در خاک دولت خارجی، وجود دارد. در غیر این صورت مبارزه با تروریسم باید در سایه همکاری‌های قضائی-پلیسی بین‌المللی پیش رود. 2. با توجه به ماهیت گروه‌های تروریستی، بهترین سلاح، از جهت مطابقت با اصول حقوق بشردوستانه، در مبارزه با گروه‌های تروریستی پهپاد است که جمهوری اسلامی ایران نیز در ساخت و استفاده از آن توانمند است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Legal considerations about Use of Drones Against Cross-Border Terrorism

نویسندگان [English]

  • Sayyedkamran Fathollahi 1
  • Sajad Fazlzarandi 2
1 Faculty of Social and Cultural Sciences, Imam Hossein University, Tehran, Iran.
2 MSc. Student of International Law, Faculty of Law, Imam Sadiq university, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The fight against cross-border terrorist groups is a major concern for many states around the world, including Islamic Republic of Iran. In recent years, Islamic Republic of Iran has conducted military operations against terrorist strongholds in countries such as Pakistan. The central question of this paper is under what legal conditions, in international law, military operations against cross-border terrorist strongholds are permissible. Additionally, does the use of drones in the fight against these groups meet the necessary humanitarian law criteria? This paper adopts a descriptive-analytical approach to provide practical and applicable solutions in accordance with international law. Based on the research conducted, the paper concludes that in contemporary international law, a state has the right of self-defence against a terrorist group if that group initiates attacks on behalf of a state through its territory or if that state supports the terrorist group and provides safe haven for its activities. Otherwise, the fight against terrorism should be pursued through international judicial-police cooperation. Furthermore, it appears that drones, given the nature of terrorist groups, are the most suitable weapon in terms of compliance with humanitarian law principles, and the Islamic Republic of Iran is also capable of manufacturing and using them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self-Defence
  • Cross-Border Terrorism
  • Drone
  • International Law

مراجع

  1. امینی، واحد. (1390). استراتژی و سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا بر ضد تروریسم در خاورمیانه و تأثیر آن بر امنیت نظام بین‌الملل (از 2001 تا 2012)، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای: آمریکا‌شناسی-اسراییل‌شناسی، 42، 53-86.
  2. تدینی، عباس و سید مصطفی کازرونی. (1394). بررسی قواعد بشردوستانه حاکم بر کاربرد پهپاد در مخاصمات مسلحانه (مطالعه موردی حملات پهپادهای ایالات متحده آمریکا)، نشریه راهبرد، 74، 177-204.
  3. حسینی زند‌آبدی، سید حسین و دیگران. (1397). واکاوی تطبیقی دفاع مشروع در فقه امامیه و حقوق بین‌الملل، نشریه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 53، 67-80.
  4. خبرگزاری رجانیوز. (1394). ایران با شاهد 129 داعش را کنترل می‌کند، قابل دسترسی در (آخرین بازدید در 30 تیر 1403):
  5. خبرگزاری مهر. (1402). ماجرای بمب قلیونی در یکی از عملیات‌های پهپادی ایران علیه داعش، قابل دسترسی در (آخرین بازدید در 5 مرداد 1403):
  6. رضایی، نیما و پرتو فتح اله. (1402). بررسی نقش پهپادها در استراتژی نظامی کشورها با بهره‌گیری از آموزه‌های استراتژیک سان تزو و کلازویتس: مطالعه موردی جمهوری اسلامی ایران، نشریه سیاست دفاعی، 122، 1-32.
  7. رمضان زاده، علی اکبر و ابوالفضل پاسبان. (1400). واکاوی خط‌مشی سازمان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از منظرحقوق بین‌الملل، نشریه علمی مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 94، 83-110.
  8. رنجبر، علیرضا و حمید الهویی نظری. (1401). بازاندیشی در آثار حقوقی نظرات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در پرتو رأی 2021 شعبۀ ویژه دیوان بین‌المللی حقوق دریاها در قضیۀ موریس/مالدیو، مجلۀ حقوق بین‌المللی، 68، 112-140.
  9. شانگ، ژو. (2022). «چالش‌های عملیات پهپادهای مسلح در نقض حقوق بشر». برگردان (ترجمه) شهرام جوکار (1401). مجله نخبگان علوم و مهندسی، (5)7، 104-113.
  10. صلح‌چی، محمدعلی و هیبت‌الله نژندی‌منش. (1401). «حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین‌المللی»، تهران: نشر میزان.
  11. ضیائی بیگدلی، محمدرضا. (1400). «حقوق بین‌الملل بشردوستانه»، تهران: گنج دانش.
  12. ضیائی بیگدلی، محمدرضا. (1401). «حقوق بین‌الملل عمومی»، تهران: گنج دانش.
  13. علیاری تبریزی، بهاءالدین. (1398). قتل هدفمند در آیینه اصول و مبانی حقوق بین‌الملل، نشریه پژوهش‌نامه حقوق بشری، 18، 13-44.
  14. قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، مصوب 1394، قابل دسترسی در:
  15. کدخدایی، عباسعلی و شهرام زرنشان. (1386). امکان توسل به دفاع مشروع برای مبارزه با تروریسم، نشریه پژوهش‌های حقوقی، 11، 85-128.
  16. مؤمن، محمد. (1380). جهاد ابتدایی در عصر غیبت، نشریه فقه اهل بیت، 26، 3-51.
  17. محمدی، عقیل. (1399). استفادۀ آمریکا از هواپیماهای بدون سرنشین در جنگ با تروریسم از منظر حقوق بر جنگ و حقوق در جنگ، نشریه سازمان‌های بین‌المللی، 11، 314-340.
  18. مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)، 1395، دیدار رئیس‌جمهوری فنلاند با رهبری انقلاب، مشاهده شده در تاریخ 9 تیر 1402، قابل دسترسی در:

 

  1. نعمتی‌وروجنی، یعقوب. (1394). بررسی پدیده ترور و نفی و محکومیت آن از منظر امام خمینی (ره)، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، (7)3، 77-98.
  2. همشهری‌آنلاین. (1391). آشنایی با پهپاد پردیتور، قابل دسترسی در (آخرین بازدید در 5 مرداد 1403):

ب: منابع خارجی و وبگاه‌های اینترنتی

  1. Armed Activities on the Territory of Congo (Democratic Republic of the Congo v. Uganda), Judgment, ICJ Reports 2005, p. 168.
  2. Bateman, Kate. (2022). In Afghanistan, Was a Loss Better than Peace? United States Institute of Peace, available at: https://www.usip.org/publications/2022/11/afghanistan-was-loss-better-peace (last access in November 7th, 2024)
  3. Brunnee, Jutta & Stephen J Toope. (2018). Self-Defence Against Non-State Actors: Are Powerful States Willing But Unable to Change International Law? International and Comparative Law Quarterly, 67, 263-286.
  4. Byers, Michael. (2002). Terrorism, the Use of Force and International Law after 11 September, The International and Comparative Law Quarterly, 51(2), 401-414.
  5. Certain Iranian Assets (Islamic Republic of Iran v. United States of America), merits, Judgment, 2023, available at: https://www.icj-cij.org/sites/default/files/case-related/164/164-20230330-JUD-01-00-EN.pdf.
  6. Certain Iranian Assets (Islamic Republic of Iran v. United States of America), Preliminary Objection, Judgment, ICJ Reports 2019, p. 7.
  7. Chengu, Garikai. (2014). America Created Al-Qaeda and the ISIS Terror Group, Global Research, available at: https://www.globalresearch.ca/america-created-al-qaeda-and-the-isis-terror-group/5402881 (last access in November 7th, 2024)
  8. Convention for the Suppression of the Financing of Terrorism, opened for signature 9 December 1999, 2178 UNTS 197 (entered into force 10 April 2002).
  9. Green, James. (2009). The International Court of Justice and Self-Defence in International Law. Oxford: Hart Publishing.
  10. Guillaume, Gilbert. (2004). Terrorism and International Law. International and Comparative law Quarterly, 53(3), 537-548.
  11. Human Rights Watch. (2020). US Sanctions on the International Criminal Court, available at: https://www.hrw.org/news/2020/12/14/us-sanctions-international-criminal-court (last access in November 7th, 2024)
  12. ICJ Statute, signed: 26 June 1945, (entered into force: 24 October 1945). https://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=IND&mtdsg_no=I-1&chapter=1&clang=_en#1.
  13. Jeager, David & Zahra Siddique. (2018). Are Drone Strikes Effective in Afghanistan and Pakistan? On the Dynamics of Violence between the United States and the Taliban, CESifo Economic Studies, 64(4), 1-31.
  14. Jang, Heeyong Daniel. (2013). The Lawfulness of and Case for Combat Drones in the Fight against Terrorism, National Security Law Journal, 2(1), 1-42.
  15. Kolb, Robert. (1997). Origin of the twin terms jus ad bellum/jus in bello, International Review of the Red Cross, 37, 553-562.
  16. Legal Consequences of the Cunstruction of a Wall in the Occupied Palestinian Territory (Wall Opinion), Advisory Opinion, ICJ Reports 2004, p. 136.
  17. Letter dated 23 September 2014 from the Permanent Representative of the United States of America to the United Nations addressed to the Secretary-General, UNSCOR, UN Doc S/2014/695. https://digitallibrary.un.org/record/779957?ln=en&v=pdf.
  18. McNab, Molly & Megan Matthews. (2011). Clarifying the Law Relating to Unmanned Drones and the Use of Force: The Relationships between Human Rights, Self-Defense, Armed Conflct, and International Humanitarian Law, Denver Journal of International Law & Policy, 39(4), 661-694.
  19. Megret, Frederic. (2013). The Humanitarian Problem with Drones, Utah Law Review, 5, 1283-1319.
  20. Merrills, J. G. (2011). International Dispute settlement. New York: Cambridge University Press.
  21. Military and Paramilitary Activities in and against Nicaragua (Nicaragua v. United States of America), Merits, Judgment, ICJ Reports 1986, p. 14.
  22. O'Connell, Mary Ellen. (2002). Lawful Self-Defense to Terrorism, University of Pittsburgh Law Review, 63, 889-908.
  23. Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, Yearbook of the International Law Commission, 2001, vol. II (Part two), Doc A/56/49(Vol. I)/Corr.4.
  24. Ronzitti, Natalino. (2006). The Expanding Law of Self-Defence, Journal of Conflict & Security Law, 11(3), 343-359.
  25. Schmid, Alex. (2011). The Definition of Terrorism, 39-158. in ed. Alex P. Schmid. The Routledge Handbook of Terrorism Research. New York: Routledge.
  26. Stahn, Carsten. (2006). ‘Jus ad bellum’, ‘jus in bello’... ‘jus post bellum’?–Rethinking the Conception of the Law of Armed Force, European Journal of International Law, 17(5), 921-943.
  27. Trapp, Kimberley N. (2011). State Responsibility for International Terrorism. Oxford: Oxford University Press.
  28. UN Charter, signed: 26 June 1945, (entered into force: 24 October 1945). https://treaties.un.org/pages/ViewDetails.aspx?src=IND&mtdsg_no=I-1&chapter=1&clang=_en#1.
  29. UN Security Council Res 1368 (12 September 2001), S_RES_1368(2001)-EN. https://digitallibrary.un.org/record/448051.
  30. UN Security Council Res 1373 (28 September 2001), S_RES_1373(2001)-EN. https://digitallibrary.un.org/record/449020?ln=en.
  31. United Nations General Assembly Res 3314 (XXIX), ‘Definition of Aggression’ (14
    December 1974) UN Doc A/RES/3314 (XXIX).
  32. Wedgwood, Ruth. (2005). The ICJ Advisory Opinion on the Israeli Security Fence and the Limits of Self-Defense, American Journal of International Law, 99, 52-61.
  33. Wood, Micheal. (2020). Terrorism and the International Law on the Use of Force, 180-192. in ed. Ben Saul. Research Handbook on International Law and Terrorism. Northampton: Edward Elgar Publishing.
مدیریت و پژوهش‌های دفاعی
دوره 23، شماره 105 - شماره پیاپی 105
پاییز 1403
دی 1403
صفحه 11-40

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 07 خرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 17 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 26 آبان 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار