تبیین زیرساختار‌های ایدئولوژیک و ساختاری گروه تکفیری - تروریستی داعش

نویسندگان

1 دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام

2 دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

هدف این پژوهش بررسی تحلیلی زیرساختار‌های معرفتی و ساختاری گروه تکفیری ـ تروریستی داعش و زمینه‌های تاریخی پیدایش جریانهای سلفی و هم‌چنین بررسی اهداف، راهبردها و رویکرد‌های عملیاتی این گروه تروریستی و فراز و نشیب‌های این گروه از تشکیل آن تا ادعای خلافت است. با توجه به ماهیت موضوع و در مسیر پاسخگویی به پرسش‌ اصلی و فرعی در این مقاله از روش توصیفی ـ تحلیلی به منظور بررسی موضوع استفاده شده است که از نظر نوع تحقیق در دسته پژوهشهای نظری ـ کاربردی قرار دارد. روش و ابزار گردآوری اطلاعات و داده‌ها نیز به شیوه کتابخانه‌ای ـ اسنادی و منابع اینترنتی است. با تجزیه و تحلیل پرسش اصلی این مقاله، که «عملکرد و زیرساختهای ایدئولوژیکی و ساختاری گروه تکفیری و تروریستی داعش در سایه تحولات اخیر منطقه غرب آسیا چگونه تبیین می‌شود؟» است پاسخ روشنی برای دو متغیر ساختار و ایدئولوژی در گروه داعش داده شد. نتایج تحقیق نشانگر این است که اطلاق اندیشه سیاسی بر مجموعه اعتقادی و ایدئولوژی داعش بازتولید افکار و اندیشه وهابیت، القاعده و گروه‌های افراطی است؛ زیرا مبانی نظری و فکری داعش را نمی‌توان از افکار سلفیان متأخر و وهابیت جدا انگاشت و نیز در بحث ساختار و تشکیلات داعش می‌توان گفت که ساختار این گروه، هرمی و نیز دو وجهی، مرکب از ساختار سلسله مراتبی و شبکه‌ای است و در بررسی عملکرد داعش که از اهداف آن نیز جدا نیست، می‌توان به بازیچه بودن و دنبال کننده منافع غرب اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. اقبال، اسماعیل (1395). بررسی تحلیلی فرآیند شکل گیری گروه تکفیری داعش. دوفصلنامه علمی تخصصی دانش جهادی. س هفتم. ش 16.
  3. فرمانیان، مهدی (1395). جریان شناسی فکری ـ فرهنگی سلفی‌گری در ایران معاصر. قم: زمزم هدایت.
  4. علیزاده موسوی، مهدی (1393). تبارشناسی سلفی‌گری و وهابیت. قم: آوای منجی.
  5. مصطفی، حسن (1394). داعش، زیرساخت‌های معرفت و ساختاری. تهران: مؤسسه فرهنگی و هنری آفتاب خرد.
  6. ساوه‌درودی، مصطفی (1393). گروهک تروریستی داعش، برایند تنازعات و ناامنی‌های منطقه. فصلنامه علمی و پژوهشی امنیت پژوهی. س 13. ش 45.
  7. سالم، عبدالعزیز(1383). تاریخ عرب قبل از اسلام. ترجمه باقر صدری‌نیا. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  8. حافظ نیا، محمدرضا (1394). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  9. مطهری، مرتضی (1358). خدمات متقابل اسلام و ایران. چ هشتم. تهران: انتشارات صدرا.
  10. عنایت، حمید (1372). اندیشه سیاسی در اسلام معاصر. چ سوم. ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: انتشارات خوارزمی.
  11. السبکی، علی بن عبدالکافی (1347ق). الدره المضیئه فی رد ابن تیمیه. دمشق.
  12. سبحانی، جعفر (1388). آشنایی با مکتب سلفیه. مجله تخصصی کلام اسلامی. س هجدهم. ش 70.
  13. سبحانی، جعفر (1390). آیین وهابیت. چ شانزدهم. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  14. مشکور، محمد جواد (1384). فرهنگ فرق اسلامی. چ چهارم. مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
  15. موجانی، سیدعلی؛ عقیقی بخشایشی، امیررضا (1390). تقایر نجد. قم: انتشارات کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران.
  16. ببری، نیکنام (1393). سیستم‌سازی پاشنه آشیل تکفیریسم. تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌الملل، ابرار معاصر تهران.
  17. مستوفی، فرید (1393). داعش تیغ دولبه. ماهنامه گزارش. ش 260.
  18. محمد عبدالحمید، محمد (2016). داعش فی المملکه العربیه السعودیه. القاهره: المکتب العربی للمعارف.
  19. عماد، عبدالغنی مجموعه من الباحثین (2013). الحرکات الاسلامیه فی الوطن العربی. المجلد الثانی. بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه.
  20. عبدالعظیم الشیمی، محمد (2015). التمویل الدولی لتنظیم الدوله الاسلامیه. القاهره: المکتب العربی للمعارف.
  21. مناع، هیثم (2014). خلافه داعش. جنو: اصدارات معهد الاسکندنافی لحقوق الانسان.
  22. خامنه‌ای، سید علی (1370). بیانات، 26/1/1370.
  23. پاکتچی، احمد (1373). زمینه‌های تاریخی سلفیه در بنیاد‌گرایی و سلفیه. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  24. محمدی، داود (1375). تروریست‌های ضد تروریسم. روزنامه سلام. 21 مهر.
  25. سوزنگر، سیروس (1390). سید قطب؛ در اندیشه سیاسی متفکران مسلمان. ج دهم. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  26. ب. منابع خارجی و وبگاه‌ها
  27. سایت مقام معظم رهبری (۱۳93). هشت نشانه خدمت تکفیری‌ها به استکبار. در تارنمای: www.farsi.khamenei.ir.
  28. مرکز الجزیره للدرسات (2014). تنظیم الدوله الاسلامیه. در تارنمای: www.studies.aljazeera.net
  29. ابوهنیه، حسن (2015). البناء الهیکلی لتنظیم الدوله الاسلامیه. در تارنمای: www.studies.aljazeera.net.
  30. شریفات، عبدالمحمد (1394). داعش، تاریخچه، ساختار، عقاید و افکار. در تارنمای: www.alwahabiyah.com.
  31. دشتی، یحیی (1393). داعش به دنبال خاورمیانه جدید امریکایی. در تارنمای: .www.nasimedehloran.ir
  32. زریاب خوئی، عباس (1369). ابن تیمیه در دایره المعارف بزرگ اسلامی. ج سوم در تارنمای: .www.cgie.org.ir
  33. Halliday, F. (2002). Two Hours that Shook the World: September 11th, 2001: Causes and Consequences , London: Saqui Books.
  34. Katona, Peter, (2007) The Historical Impact of Terrorism, Epidemics And Weapons of Destruction.
  35. Hardacer Helen. (1993). The inpact of fundamentalism on woman in fundamentalisms and society.
  36. Boone. L. (1992), Management. International Student Mc-Graw Hill.
  37. Brown, J. F. (2007), First steps، linking change communication to change
  38. Davis. P.J. (2004), Effective Communication Strategies in a Franchise Organization.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 06 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 28 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار