بازکنکاشی نو درمورد نقش تیپ ویژه شهدای سپاه در عملیات آزادسازی منطقه پیرانشهر ـ سردشت در سال 1361

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده و پژوهشکده مطالعات بین الملل،دانشگاه امام حسین

2 دانشکده و پژوهشکده مطالعات بین الملل، دانشگاه امام حسین

3 دانشکده پیامبر اعظم، دانشگاه امام حسین(ع)

چکیده

این پژوهش با هدف تبیین «نقش تیپ ویژه شهدا در 16 مرحله عملیات سرنوشت‌ساز پیرانشهر ـ  سردشت در سال 1361» است؛ به‌عبارتی، تبیین نقش فرماندهان، ارکان و گردا­ن­های تیپ ویژه شهدا در عملیات، اهمیت و ویژگی­های منطقه عملیات و درنهایت تعامل و ارتباط تیپ ویژه شهدا با نیروهای نظامی و انتظامی و مردم بومی منطقه در زمان عملیات به ­رشته تحریر در آمده است. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی؛ روش گردآوری داده­های پژوهش ترکیبی (اسنادی ـ کتابخانه­ای و میدانی) و روش تجزیه‌وتحلیل کیفی آن، برداشت نُخبگی از اسناد و مدارک و تجزیه‌وتحلیل آماری مصاحبه­های­ خُبرگان است. نتایج عملیات پیرانشهر ـ  سردشت، تأمین امنیت ۹7 کیلومتر جاده­ مرزی دو شهر پیرانشهر و سردشت، آزادسازی 157 روستا و مردم منطقه بود که به‌مدت 4 سال زیر سُلطه اشغالگران وابسته به استکبار جهانی قرار داشتند. نتیجه تحقیقات حاکی است، تیپ ویژه شهدای سپاه با 3 گردان رزمی و یک گردان موتوری به­عنوان تلاش اصلی در پیروزی عملیات پیرانشهر ـ  سردشت، نقش برجسته و تعیین­کننده­ای داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A New Reinvestigation of the Role of the “Shohadaye Sepah” Special Brigade in the Operation of Liberating Piranshahr - Sardasht Region in 1982

نویسندگان [English]

  • Kazem Fekrirad 1
  • Hosein Bagheri 2
  • Mohammad Reza Hedaiati 3
1 International studies department, Emam Hosain university
2 International studies faculty, Emam Hosein university
3 Payambare Azam faculty, Emam Hosein university
چکیده [English]

This Research is intended to explain the role of the Shohadaye Sepah Special Brigade in the operation of liberating Piranshahr-Sardasht Region in 1982. In other words, identifying the role of the commanders, headquarters and the battalions of the brigade, the importance and features of the operational field, and the interaction and association of the special type of Shohadaye Sepah Special Brigade with military and security forces and local people in the region are explained in this paper. This research follows a descriptive-analytical method and employs combined method for data collection (documentary, library and field method).  Qualitative data analysis of the research is conducted by interpretation of the experts from the data as well as statistical analysis of the interviews with the specialists. The results of operation of Piranshahr-Sardasht, included the security of 97 kilometers of border roads between the two cities, the liberation of 157 villages as well as the people in the region which had been under the occupation of the forces of the global arrogance for four years. The research results indicated that the special brigade of the Revolutionary Guard, containing 3 fighting battalions and a mechanized battalion, has played a great role in the battle as a major contributor.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shohadaye Sepah Special Brigade
  • operations
  • Piranshahr- Sardasht road
  • Piranshahr-Sardasht operation
امام خمینی(ره)، روح‌اله (1361)، صحیفه نور، تهران: مرکز حفظ آثار امام خمینی.
ایزدی، مصطفی؛ یاران، مسعود و جواد استکی (1386)، تاریخ بیست ساله پاسداری از انقلاب اسلامی در غرب کشور، ج 1 و 2، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات توسعه امنیت پایدار.
پیری، هادی مراد و همکاران (1380)، اصول و قواعد اساسی رزم، تهران: انتشارات دافوس سپاه.
جزوه بیوگرافی افراد حزب منحله دمکرات کنگره ششم ۲/۱۱/۶۲.
چمران، مصطفی (1361)، کُردستان، تهران: انتشارات بنیاد شهید چمران.
چوخاچی‌زاده مقدم، محمدباقر؛ امینی قشلاقی، داوود (1389)، فصلنامه ژئوپلتیک، سال ششم، شماره سوم: 186 ـ 210.
حافظ‌نیا محمدرضا (1379)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، پژوهشکده امیرکبیر، تهران: انتشارات پاپلی.
ژرژ باربارن (۱۳۷۴)، خوش‌بینی ترس، ترجمه هوشیار رزم‌آزما، تهران: نشر سپنج.
شرفی، مهدی و همکاران (1393)، گزارش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان آذربایجان غربی، ارومیه: سازمان برنامه و بودجه آذربایجان غربی.
شکری، ابوالقاسم (1389)، ناصر انقلاب (زندگی حماسی سردار شهید ناصر کاظمی) تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.
صادقی رضا (۱۳8۸)، اطلس راهنما 12؛ آذربایجان غربی، در جنگ با صد انقلاب، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس سپاه پاسداران.
قصری، محمد (1386)، تقسیمات کشوری، تعامل قومیت‌ها و امنیت ملی، مجله نگرش راهبردی.
منصوری، احمد (1381)، خلاصه تاریخچه یگان‌های مانوری (رزمی) سپاه در مناطق غرب و شمال غرب اصفهان، کمیته تدوین تاریخ عملیاتی یگان‌های مانوری سپاه.
میری، سیدعلیرضا (1397)، خاطرات جواد نظام‌پور، خراسان: نشر ستاره‌ها.

مصاحبه­ها

خاطرات علی‌اصغر آزادمنش، پزشکیار تیپ ویژه شهدا در سال 61، نشر ستاره‌ها.
مصاحبه جاوید نظام‌پور (۱۳۷۸)، سرگذشت‌پژوهی شهید محمود کاوه، کنگره سرداران و                ۲۳ هزار شهید استان خراسان، نشر ستاره‌ها.
مصاحبه حسن میرزایی، کنگره سرداران و ۲۳هزار شهید استان خراسان ۱۳۷۸، نشر ستاره‌ها.
مصاحبه سردار ابوالقاسم شکری با سردار اسماعیل احمدی‌مقدم، ۲۵/۲۰/۱۳۸۱و پاک‌سازی ربط ۱۵/۰۴/۱۳۷۸.
مصاحبه سردار جواد استکی، فرمانده قرارگاه حر1380.
مصاحبه سردار دکتر غلامرضا علاماتی، دوشنبه نهم مردادماه 1397.
مصاحبه سردار رستگارپناه، 12/۰8/1۳۹6.
مصاحبه سردار شاهوردی (امام قلی)، (۱۴/۰۵/۸۱) پروژه شهید بروجردی.
مصاحبه سردار مجید ایافت (۱۳۷۸)، سرگذشت‌پژوهی شهید محمود کاوه، کنگره سرداران و ۲۳هزار شهید استان خراسان، نشر ستاره‌ها.
مصاحبه علی‌اکبر طالع مرادی (1378)، سرگذشت‌پژوهی شهید محمود کاوه، کنگره سرداران و ۲۳ هزار شهید استان خراسان، نشر ستاره‌ها.
مصاحبه علی‌اکبر محسنی (1378) سرگذشت پژوهی شهید محمود کاوه، کنگره سرداران و ۲۳ هزار شهید استان خراسان، نشر ستاره‌ها.
مصاحبه محمد بهشتی‌خواه (۱۳۷۸)، سرگذشت‌پژوهی شهید محمود کاوه، کنگره سرداران و ۲۳هزار شهید استان خراسان، نشر ستاره‌ها.
مصاحبه محمدرضا طباطبایی، بخشدار مرکزی مهاباد (۲۱/۰۶/۶۱).

گزارشات، پیام‌ها و اسناد ارتش و سپاه

طرح عملیاتی پاک‌سازی محور پیرانشهر ـ سردشت، ارتش جمهوری اسلامی ایران، رکن ۳ تیپ ۱ پیرانشهر، ۳۱ خرداد ۱۳۶۱.
طرح عملیاتی شهید کاظمی با پیوست‌ها ـ گزارش اطلاعاتی و خلاصه اطلاعاتی شماره ۱، هشتم شهریور ماه 1361.
اسناد قرارگاه مقدم لشکر پیاده ۶۴، رکن ۲ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، لشکر ۲۸ سنندج، ۱۲ و ۲۱/۰۷/۱۳۶۱.
 پیام‌ها و اسناد سپاه از فرماندهی سردشت ـ مقدم به فرماندهی سپاه کردستان، ۲۷/۰۷/ و ۱۵/۰۸/۱۳۶۱ .
گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره ۱۴ و 16 قرارگاه عملیاتی حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)،   رکن ۳ لشکر ۶۴ ارومیه، 6 و 24/۰۶/۱۳۶۱.
گزارش عملیاتی شماره۲۶ ونوبه ای اطلاعاتی شماره ۱۲ و 24 قرارگاه عملیاتی حمزه سیدالشهدا ـ رکن 2 و 3 لشکر ۶۴ ارومیه 11، ۱۸ و ۱۹/۰۶/۱۳۶۱.
گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره24 و 3۴، رکن ۲ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، لشکر ۲۸ سنندج، 11، ۱2 و 21/۰۷/۱۳۶۱.
گزارش نوبه‌ای عملیاتی شماره ۳۷ و 68 رکن ۳ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، تیپ ۱ پیرانشهر، ۳۰، ۲۹/۰۶/۱۳۶۱.
گزارش نوبه‌ای عملیاتی شماره ۴2 و گزارش اطلاعاتی شماره 22 رکن ۳ و ۲ و قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، لشکر ۶۴ ارومیه، ۳ و ۴/۰۷/۱۳۶۱.
گزارش نوبه‌ای عملیاتی شماره ۴۵ و 46 رکن ۳ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، لشکر ۶۴ ارومیه ۶، 13 و 14/۰۷/۱۳۶۱
گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره ۵۶، رکن ۲ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، لشکر ۶۴ پیاده ارومیه، ۱۱، ۲/۰۷/۱۳۶۱ پس از فتح.
گزارش نوبه‌ای عملیاتی شماره 66 و ۶7، رکن ۳ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، لشکر ۶۴ ارومیه 27، ۲۹ و 28/۰۷/۱۳۶۱.
گزارش نوبه‌ای عملیاتی شماره ۷۲ و نوبه‌ای اطلاعاتی شماره­ 78، رکن ۲ و ۳ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(ع)، لشکر ۶۴ ارومیه، ۴ و ۳/۰8/۶۱ (جلد ۴).
گزارش نوبه‌ای عملیاتی شماره 74 و ۷۵، رکن ۳ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، لشکر ۶۴ ارومیه، 5، ۰۶ و ۰۷/۰۸/۱۳۶۱.
گزارش نوبه‌ای عملیاتی شماره 78، رکن ۳ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، سپاه پاسداران، قرارگاه حمزه  9 و 10/۰۸/۱۳۶۱.
گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره ۸۴، رکن ۲ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، لشکر ۶۴ ارومیه، ۰3 و 04/۰۹/۱۳۶۱.
سند شماره: 67/3 گزارش نوبه‌ای شماره 92 مورخ 23/8/1361.
گزارش نوبه‌ای اطلاعاتی شماره 198 و ۲۰۱ رکن ۲ قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، لشکر ۶۴ پیاده ارومیه، 17 و ۰۷/۰۷/۱۳۶۱.
نوار شماره ۹، سمینار سپاه بانه، حین بصیری، محمدرضا طباطبایی، مجید قادرخان‌زاده .

روزنامه­ها

روزنامه اطلاعات، روابط عمومی سپاه پاسداران، ۰۵//۰۷/۶۱ و ۳۱/۶/۶۱، 13/08/1361.
روزنامه اطلاعات، برادر محصولی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منطقه ۵ کشور، ۲۴/۰۶/۶۱.
روزنامه­ اطلاعات، اطلاعیه قرارگاه حمزه سیدالشهدا(علیه السلام)، مرکز عملیات مشترک ارتش و سپاه 25/7/61، ۲/۸/۶۱ و ۱۲/۰۸/۶۱.
روزنامه­ اطلاعات، به نقل از انصاری فرماندار پبرانشهر ۰۱/۱۰/۶۱.
سایت ­راهیان نور، آلواتان، سایت تخصصی راویان، نویسنده Ravayat
www.ravianerohani.ir/fa/.