مؤلفه‌های مدیریت نظامی و فرماندهی پیامبر اکرم صلی‌الله و علیه و آله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس و پژوهشگر دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع

چکیده

پیامبر اکرم(ص) با استفاده از شیوه­های جدید نظامی و با فرماندهی و مدیریت بسیار دقیق برتری عددی و تجهیزاتی دشمن را خنثی می‌کرد؛ هدف این پژوهش بررسی شیوه‌های نظامی به‌کار گرفته شده در مدیریت و فرماندهی پیامبر اکرم(ص) در جنگهای مختلف است. با توجه به ­ماهیت موضوع و در مسیر پاسخگویی به پرسش اصلی‌ مقاله، یعنی «اصول و شیوه‌های نظامی در مدیریت و فرماندهی پیامبر اکرم(ص) چیست؟» از روش توصیفی ­ـ­ تحلیلی به­منظور بررسی موضوع استفاده شده است که از نظر نوع تحقیق در دسته پژوهشهای کاربردی قرار دارد. ابزار گردآوری اطلاعات و داده‌ها نیز به­ شیوه کتابخانه‌ای ­ـ­ اسنادی و منابع اینترنتی است. با تجزیه­و­تحلیل پرسش‌ این مقاله، می‌توان پاسخ روشنی به آن داد و آن تعدادی از اصول و روشهای نظامی مورد استفاده پیامبر اکرم(ص) در جنگ است. نتایج تحقیق نشانگر این است که چهار شاخص مهم در مدیریت و فرماندهی پیامبر اکرم(ص) نقش بسیار مهمی در پیروزی ایشان در جنگها داشت که عبارت است‌از: 1. استفاده از انواع اصول و روشهای جنگی 2. خلاقیت و نوآوری در جنگها 3. آمادگی و آموزش فنون جنگی به لشکر  4. سازماندهی نیروها و تجهیزات در جنگها.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Military Principles and Tactics in the Management and Commanding System of the Holy Prophet (PBUH)

نویسنده [English]

  • reza shahgholian
Lecturer and researcher at Imam Hossein University of Officers and Guards Training
چکیده [English]

The holy prophet of Islam (PBUH) counteracted the numerical and equipment superiority of the enemy by applying new military tactics and performing a careful command and management. This study is aimed at investigating the military tactics applied in the management and command system of the prophet Muhammad in various wars. Given the nature of this subject and in the process of answering the main question of this applied research (regarding the military principles and tactics used in the management and command system of the holy prophet), a descriptive-analytical method was employed for investigation. Research tools for data collection contained library and documentary method and internet resources. An analysis of the research question helps to find a clear answer leading to a number of military principles and tactics used by Prophet Muhammad (PBUH) in wars. The results indicated that four important factors in the management and command of the prophet of Islam played significant roles in his victory in the wars: 1- applying a variety of principles and tactics in war; 2- creativity and innovation in wars; 3- preparation and training combat techniques to the army; and 4- organizing the troops and equipment in the battles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the holy prophet (PBHU)
  • military principles and tactics
  • management
  • command
قرآن کریم.
ابن‌حجر عسقلانی (بی‌تا). الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌حزم‌اندلسی، ابومحمد (بی‌تا). جوامع السیره. تحقیق احسان عباس، مصر: دارالمعارف.
ابن‌سعد، محمدبن‌منیع (1410ق). الطبقات الکبری، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌شهاب‌زهری، محمدبن‌مسلم (۱۴۰۱). المغازی‌النبویه. تحقیق سهیل زکار. بیروت: دارالفکر.
ابن‌هشام، ابومحمدعبدالملک (۱۳۵۵ق). السیره النبویه. بیروت: مصطفی‌ البابی ‌الجلسی.
اشراق، محمدکریم (1360). تاریخ و مقررات جنگ در اسلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ایوبی، هیثم (۱۹۸۵). الموسوعه‌العسکریه، بیروت: المؤسسه‌العربیه للدراسات و النشر.
آخوندی، مصطفی (بی‌تا). نظام دفاعی اسلام. تهران: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
آیتی، محمد ابراهیم (1378). تاریخ پیامبر اسلام(ص). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
آئینه‌وند، صادق (1383). تاریخ اسلام. قم: نشر معارف.
بخاری، محمدبن­اسماعیل (۱۴۰۱). صحیح‌البخاری. بیروت: داراحیاء­التراث‌العربی.
بلاذری، احمدبن‌یحیی (۱۳۹۸). فتوح‌البلدان. تحقیق صلاح‌الدین المنجد. بیروت: دارالکتب ‌العلمیه.
بیهقی، احمدبن‌الحسین (۱۹۵۲). السنن‌الکبری، هند، رکن، دائره‌المعارف العثمانیه.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1394). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
حمیداله، محمد (1363). رسول اکرم(ص) در میدان جنگ، تهران: نشر محمدی.
دحلان، ذینی (1427). ج 3، بیروت: دارالکتب العلمیه.
رشیدی، مهدی، آذر، داوود (1394)، تحلیل هرمنوتیک عملیات روانی در عصر نبوت پیامبر اسلام(ص). فصلنامه علوم و فنون نظامی. س یازدهم. ش 32: 120 ـ 99.
سبحانی، جعفر (1393). فروغ ابدیت. قم: انتشارات مؤسسه بوستان کتاب.
طائب، مهدی (1392). سیری در عملیات روانی در اسلام. فصلنامه عملیات روانی. ش 22:   27 ـ 5. 
طبری، محمدبن‌جریر (۱۹۶۱). تاریخ الطبری. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
قائدان، اصغر (1385). مدیریت و رهبری پیامبر(ص) در عرصه‌های نظامی. فصلنامه مطالعات بسیج. ش ۳۱: 41 ـ 6.
قائدان، اصغر (1397). سازماندهی جنگی در غزوات عصر پیامبر(ص). فصلنامه مطالعات تاریخیجنگ. ش سوم: 96 ـ 75. 
قرطبی، ابوعبداله ­محمد (۱۹۶۷). الجامع الاحکام القرآن. قاهره: دارالکاتب‌العربی.
مجلسی، محمد باقر (1403ق). بحارالانوار، چاپ دوم، بیروت مؤسسة الوفاء.
مسلم، ابوالحجاج (بی‌تا). صحیح المسلم، بیروت: دارالمعرفه.
معاونت آموزش نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (1376). شیوه‌های گردان زرهی. تهران: معاونت آموزش نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
David, D. & Van Fleet, Gary (1979) Military Leadership an Organizational, Behavior Perspective, P. 1– 12.