جایگاه ژئوپولیتیک عراق در منطقه غرب آسیا و تأثیر آن بر کنش‌های متقابل جمهوری اسلامی ایران و امریکا (با نگاه بر علل ترور سپهبد شهید قاسم سلیمانی و روند خروج نظامیان امریکا از عراق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری امنیت ملی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی، تهران، ایران

چکیده

غرب آسیا و زیرسامانه‌های آن به ویژه خلیج فارس همواره در زمره تمدن‌سازترین مناطق دنیا بوده و همچنان در صدر نقاط ژئوکالچر و فرهنگ‌ساز شناخته شده است. این ویژگی‌ها و استعدادهای درونی سبب شده تا سیر سیاست‌گذاری‌های فرامنطقه‌ای و هرگونه تصمیم‌سازی‌های راهبردی بدون درنظرگرفتن مؤلفه‌ها و واقعیات پایدار در این منطقه از یک‌سو و هم‌چنین معادلات و تعاملات حاکم بر آن از جانب دیگر با چالش‌ها و تنش‌های عمیق روبه‌رو شده و بعضاً موجب ناکامی و نتایج معکوس سیاست‌های بازیگران فرامنطقه‌ای شود. یکی از محورهای راهبردی مهمی که هم در زمان اشغال عراق توسط امریکا و هم هنگام خروج نیروهای نظامی این کشور از عراق بخش مهمی از سیاست خارجی امریکا را به خود اختصاص می‌دهد، به معادلات و عواملی معطوف است که عموماً تحت تأثیر مؤلفه‌ها و هنجارهای درون منطقه‌ای در برابر غرب شکل گرفته است. جنایت دولت امریکا در ترور سردار قاسم سلیمانی (یک مقام رسمی نظامی ایران در حین سفر رسمی به یک کشور دیگر) و همراهانش از جمله ابومهدی المهندس ضمن تأثیر در وضعیت منطقه غرب آسیا و برهم‌زدن برخی قواعد بازدارندگی میان ایران و امریکا، پیامدهای مهمی برای ایران و محور مقاومت داشته و در راستای پیشبرد راهبردها و سیاست‌های منطقه‌ای ایران چالش‌ها و البته فرصت‌هایی ایجاد کرده است. این مقاله ضمن اشاره مختصر به نظم منطقه‌ای غرب آسیا، فرصت‌ها و چالش‌های منطقه‌ای این جنایت دولت امریکا برای جمهوری اسلامی ایران و هم‌چنین روند خروج نظامیان ‏امریکا از عراق را بررسی می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iraq's Geopolitical Position in the West Asia and Its Effect on the Interaction between the Islamic Republic of Iran and America (Considering the Causes of General Martyr Soleimani’s Assassination and the Process of Withdrawal of US Forces from Iraq)

نویسندگان [English]

  • abbas Nilforushan 1
  • Hamid Naghizadeh 2
1 Assistant Professor of Imam Hossein University, Tehran, Iran
2 PhD student in National Security University and Higher Research Institute of National Defense and Strategic Research, Tehran, Iran
چکیده [English]

West Asia and its subsystems, especially the Persian Gulf region, have always been considered as one of the most civilizing regions in the world, and still stands at the highest position at the geo-cultural regions of the world. These characteristics along with the internal talents of the region have caused the process of any supra-regional policies and strategic decisions ignoring the components and sustainable realities of this region, as well as the governing interactions and communications, confront challenges and tensions. Sometimes, the policies of trans-regional actors result in reverse outcomes. One of the important strategic process, which is an important part of US foreign policy both during the US occupation of Iraq and the withdrawal of its forces from Iraq, has focused on interactions and features generally influenced by intra-regional components and norms designated against the West. The US government's tyranny of the assassination of General Ghasem Soleimani (an Iranian military official on a formal travel to another country), and his companions, including Abu Mahdi al-Mohandes, left significant implications for Iran and the Resistance Front, affecting the situation in the West Asian region and disrupting some restraining rules between Iran and the US. It has been the axis of resistance and has created challenges, and of course some opportunities, for Iran in for advancing its regional strategies and policies. This study is aimed at proposing a brief overview of the West Asian regional order, the opportunities and regional challenges of the US government’s crimes for the Islamic Republic of Iran, as well as the withdrawal of US forces from Iraq.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geopolitics
  • Iran
  • America
  • West Asia
  • targeted terrororism

فهرست منابع:

الف) منابع فارسی

امام خمینی، روح‌اله (1377)، تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزه.
آهنی آمینه، محمد (1391)، قتل هدفمند (مبانی متعارض در حقوق بین‌الملل)، مجله پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره شانزدهم، ش 4.
 جعفری ولدانی، اصغر (1389)، نقش نفت خلیج فارس در اقتصاد جهانی، فصلنامه خلیج فارس، ش 1
جعفری ولدانی، اصغر (1390)، تحریف هویت ایرانی خوزستان، مجله مطالعات ملی، س دوازدهم، ش سوم.
جوادی فتح، سارا (1384)، سوداهای امریکا در طرح خاورمیانه بزرگ، مجله راهبرد، ش 35.
سرخیل، بهنام (1391)، مؤلفه‌های درون منطقه‌ای اثرگذار بر خروج نظامیان امریکا از عراق، فصلنامه سیاست خارجی، س بیست و ششم، ش 3.
سهرابی، محمد (1396)، تهاجم نظامی امریکا به عراق و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، س دهم، ش 38.
شکویی، حسین (1378)، اندیشه‌های نو در فلسفه جغرافیا، جلد اول، تهران: گیتاشناسی.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1385)، حقوق بین‌الملل عمومی، تهران: گنج.
علیاری تبریزی، بهاءالدین (1393)، مختصری بر تاریخ اروپا (از عهد باستان تا تشکیل سازمان ملل متحد)، تبریز.
علیاری تبریزی، بهاءالدین (1398)، ترور هدفمند در آیینه اصول و مبانی حقوق بین‌الملل، پژوهشنامه حقوق بشری، س پنجم، ش 3.
کمیسیون امنیت ملی امریکا (1381)، استراتژی امریکا در قرن 21، ترجمه جلال دهشتگی، بابک فرهنگی و ابوالقاسم راه‌چمنی، تهران: ابرار معاصر.
مجتهدزاده، پیروز (1396)، جهان در سالی که گذشت، مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال پانزدهم، ش 7 و 8.
ملکی، محمدرضا؛ رئیسی، لیلا و محمدزاده ابراهیمی، فرزاد (1392)، کاربردهای هواپیمای بدون سرنشین، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، س نهم، ش 23.
هنجنی، سیدعلی (بی‌تا)، جزوه حقوق مخاصمات مسلحانه، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
هنکرتز، ژان ماری و دوسوالدبک، لوئیس (1391)، حقوق بین‌الملل بشردوستانه‌ عرفی/کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، ترجمه دفتر امور بین‌الملل قوه قضائیه، تهران: مجد.

ب)وبگاه‌ها:

http://www.irdiplomacy.ir
http://www.leader.ir