نقش الگوی دفاع مردم‌پایه در مدیریت بحران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، واحدتهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پس از وقوع انقلاب اسلامی، الگوی جدیدی به‌نام دفاع مردم‌پایه شکل گرفت که در تاریخ معاصر جهان تأثیرات عمیقی از خود برجای گذاشت و تمامی قواعد و اصول دفاع سرزمینی را دگرگون کرد. ویژگی خاص این الگو، پاسخگویی به تهدیدها با حضور و مشارکت طیف وسیعی از اقشار مردم برای دفاع از ارزشهای مادی و معنوی، هویت و حیثیت اجتماعی یک ملت است تا با افزایش قدرت داخلی، آمادگی و تلاش همه‌جانبه برای تحقق اهداف راهبردی، و دفاع موزائیکی را فراهم کند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت و روش پژوهش، توصیفی ـ پیمایشی از شاخه میدانی و به‌صورت علی است. در این پژوهش از نمونه‌گیری هدفمند برای اکتشاف مؤلفه‌ها و استخراج عوامل  استفاده می‌شود. مسئله اصلی پژوهش، طراحی الگوی دفاع مردم‌پایه برای به‌کارگیری آن در دفاع همه‌جانبه در مقابل با دشمن متجاوز و یا گروه‌های تروریستی در جنگ‌های آینده است. بدین‌منظور از فرماندهان ارشد سازمان بسیج و خبرگان داخلی و خارجی در حوزه مقاومت مردمی مصاحبه عمیق انجام شد و از رویکرد تحلیل مضمون برای تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که الگوی دفاع مردم‌پایه یکی از بهترین، مؤثرترین و کارآمدترین الگوهای دفاعی در تاریخ معاصر جهان است و اصول و مبانی اساسی الگوی دفاع مردم‌پایه بر اساس رصد، پایش و پویش محیطی باعث افزایش قدرت همه‌جانبه خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing a Model for the People-Based Defense against Military Threats

نویسندگان [English]

  • Mahdi Madadkhani 1
  • Mohammad Javad Najafi 2
1 Corresponding Author: Assistant Professor, School of Defense and Security, Imam Hossein University, Tehran, Iran
2 PhD student of Islamic history, Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

After the Islamic Revolution, a new model of defense called people-based defense was created, which left a profound effect on the contemporary history of the world and changed all the rules and principles of territorial defense. A specific feature of this model is a type of responding to the threats by making use of the presence and participation of a wide range of people to defend the material and spiritual values, national identity and social identity of a nation to increase internal strength, readiness and comprehensive efforts for achieving strategic goals, and a mosaic type defense. This applied research follows a descriptive-survey method along with causal process. Purposive sampling method is employed to explore the components and identify the factors. This research is primarily intended to design a people-based defense model to be used in comprehensive defense against the aggressor enemy or terrorist groups in future wars. With relation to this purpose, in-depth interviews were conducted with senior commanders of the Basij, local and foreign experts in the field of popular resistance, and the thematic analysis approach was employed to analyze the data. The results revealed that the people-based defense model is one of the best, most effective and efficient defense models in the contemporary history of the world, and the essential principles of the people-based defense model on the basis of environmental monitoring, observation, and scanning can increase comprehensive power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : People-based defense
  • crisis management
  • asymmetric warfare
  • future war

Smiley face

منابع

فارسی

آرامی، سیدمحمود (1395)، دفاع مردم‌پایه و تأثیر مردمی بر هویت‌سازی، چ اول، تهران: انتشارات معظم.
باقری، صادق (1393)، جایگاه دفاع مشروع در فقه و حقوق، مشهد: آستان قدس رضوی.
بهداروند، محمدمهدی (1390)، دستاودهای دفاع مقدس، قم: کتاب فردا.
بیات، بهرام (1389)، سرمایه اجتماعی بسیج در جامعه، گزارش پروژه تحقیقاتی، تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج.
بیات، محمد حسین (1398)، تقریرات درس بسیج ملی دانشگاه دفاع ملی: فرهنگ‌گستر.
تقی‌زاده اکبری، علی (1397)، عوامل فرهنگی و معنوی دفاع مقدس، قم: پژوهشکده تحقیقات اسلامی.
جهانگیری، عباس و کرامتی، محمدعلی (1396)، اهمیت جذب نیروی انسانی شایسته و نقش آن در کارآیی در سازمان، فصلنامه علوم انسانی، ش 39.
سنایی، محمد (1397)، نیروی انسانی شایسته و سازماندهی هدفمند چارچوبی برای تعالی جامعه سازمانی، فصلنامه منابع انسانی، ش90.
سیدی، احسان (1399)، مدیریت دولتی و خط مشی عمومی، زمینه‌ها و پیامدها، چاپ سوم، تهران: انتشارات نشر معارف.
شارع پور، محمود (1390)، بسیج و توسعه توانمندی‌های امنیتی، فصلنامه مطالعات دفاعی و امنیتی، س هفدهم، ش62.
شعبانی سارویی، استراتژی دفاع مردمی و تأثیر مردمی و تأثیر هویتی آن (استراتژی دفاع مردمی، تبیین الگوی دفاعی مردم‌پایه.
ظریف‌منش، حسین و مازندرانی، رضا (1393)، توسعه فرایندهای اصلی سرمایه انسانی و بهره‌گیری از فن تحلیل شکاف، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، ش3.
سارویی، حسین(1392)، تدوین راهبرد بسیج درحوزه شبکه های اجتماعی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، شماره3.
عباس پور، عباس (1391)، تأملی بر مسأیل جذب و بکارگماری نیروی انسانی با رویکرد راهبردی، فصلنامه منابع انسانی ناجا، ش 30.
عبدالملکی، هادی (1392)، نقش بسیج سازندگی در امنیت پایدار، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، ش 60.
عطار، داوود (1395)، دفاع مشروع در حقوق جزای اسلام، مشهد: آستان قدس رضوی.
فرتوک‌زاده، حمیدرضا و عزیززاده، سیامک (1394)، طراحی الگوی نیازسنجی قابلیت‌محور در حوزه دفاعی، نشریه علمی و پژوهشی مدیریت نوآوری، ش 3، س چهارم.
فقیهی، سید مهدی (1398)، مشاهدات فرهنگ جبهه، تهران: فرهنگ‌گستر.
محمدی، منوچهر (1381)، انقلاب اسلامی، زمینه‌ها و پیامدها، چاپ سوم، تهران: انتشارات نشر معارف.
نجفی، محمدرضا (1390)، بسیج و توسعه توانمندی‌های امنیتی، فصلنامه مطالعات دفاعی و  امنیتی، س هفدهم،
ش 62.

لاتین

Al-Arabiya (2020). ISIS destroys Prophet Sheth shrine in Mosul, Al Arabiya. 26 July 2014. Archived from the original on 29 July 2020 Alfoneh,
Ali (2018). Iran's Secret Network: Major General Qassem Suleimani's Inner Circle, (PDF). Middle Eastern Outlook. 2. Archived from the original (PDF) on 24 July 2018
Al-Khatieb, Mohammed (July 2017). Jabhat al-Nusra, IS compete for foreign fighters, Al-Monitor, July 2014, Archived from the original on 19 October 2017.
Al-Salhy, Suadad; Arango, Tim (2020). Sunni Militants Drive Iraqi Army out of Mosul, The New York Times, 10 June 2014, Archived from the original on 16 March 2017
Al-salehi(2018).  US servicemen in first ground battle with ISIS – Kurdish media, Russia Today, 17 December 2014, Archived from the original on 17 December 2014. will kill us, Al Jazeera. Archived from the original on 6 August 2014. Sherlock, Ruth.
Al-Sanjary, Ziad; Rasheed, Ahmed (2014). Advancing Iraq rebels seize northwest town in heavy battle, Reuters, 15 June 2017, Archived from the original on 15 June 2017
Al-khaib, Adam (2018). Syrian rebels strike heart of Damascus, 21 November 2019, The Telegraph. London. Retrieved 25 May 2019.
Blomfield, Adam (2019). Syrian rebels strike heart of Damascus, 21 November 2019, The Telegraph. London. Retrieved 25 May 2019.
Chulov, Martin; Hawramy, Fazel (2017). Isis: Maliki hails Syrian air raids in Iraq as leaving both states' winners, The Guardian. Archived from the original on 14 July 2017.
Cockburn, Patrick (2021). West suspends aid for Islamist rebels in Syria, underlining their disillusionment with those forces opposed to President Bashara
Inside Jabhat al Nusra - the most extreme wing of Syria's struggle, The Daily Telegraph, London, 2 December 2012. Sherlock, Ruth (2011). 15,000 strong' army gathers to take on Syria, The Daily Telegraph, London, 3 November 2011.
Rasheed, Ahmad (2015). Iraqi army and militias surround Isis in major offensive in the battle for Tikrit, The Independent. Archived from the original on 2 April 2015.
kochbon, Patrick (2020). West suspends aid for Islamist, underlining their disillusionment with those forces opposed to President Bashar
Roggio, Bill (2016). Al Nusrah Front conducts joint operation with Free Syrian Army, Longwarjournal.org, and 4 August 2012. Russia Today, (2016).
US servicemen in first ground battle with ISIS – Kurdish media, Russia Today, 17 December 2014, Archived from the original on 17 December 2014. will kill us, Al Jazeera. Archived from the original on 6 August 2014. Sherlock, Ruth (2012).