تحلیل تاثیر رویکرد سوریه در قبال جمهوری اسلامی ایران در طول دوره دفاع مقدس بر شکل‌گیری اتحاد استراتژیک بین دو کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری روابط بین الملل دانشگاه اصفهان

2 Isfahan

چکیده

جنگ عراق علیه ایران بر سطح و ماهیت روابط ایران و سوریه و نیز در سطحی کلان‌تر نظم و معادلات سیاسی- امنیتی در منطقه غرب آسیا تأثیر بسزا و منحصر به فردی گذاشت و منجر به شکل‌گیری عینی اتحاد بین دو دولت گردید. بر این مبنا سوال اصلی این مقاله عبارت است از اینکه: رویکرد سوریه در دوره جنگ عراق علیه ایران در قبال ایران چه تأثیری بر شکل‌گیری اتحاد ایران و سوریه گذاشته است؟ بررسی مسأله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی نشان دهنده آن است رویکرد سوریه در دوره جنگ بر پایه اتحاد با ایران و ایجاد موزانه قدرت منطقه‌ای به نفع این اتحاد در مقابل عراق، آمریکا و متحدان عرب آن و رژیم صهیونیستی استوار بوده است. سوریه با اقداماتی از قبیل جلوگیری از ایجاد جبهه‌ی متحد عربی علیه ایران، حمایت سیاسی- نظامی از ایران، مشارکت در جنگ اقتصادی علیه عراق و افزایش قدرت مانور ایران در سطح منطقه با ایجاد امکان حضور ایران در لبنان، نقش بسزائی در حمایت از ایران و ایجاد موازنه قدرت به نفع این کشور و جلوگیری از برتری نظامی و هژمونی منطقه‌ای رژیم بعث ایفا نمود و از این طریق بر شکل‌گیری و استحکام اتحاد ایران و سوریه تأثیر گذاشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Impact of Syria's Approach Towards the Islamic Republic of Iran During the Iran and Iraq War on the Formation of a Strategic Alliance between the Two Countries

نویسندگان [English]

  • Mohsen Bagheri 1
  • Mohammad Ali basiri 2
  • Enayatollah Yazdani 2
1 University of Isfahan
2 Isfahan
چکیده [English]

The Iran and Iraq war had a significant impact on the level and nature of relationships between Iran and Syria, as well as on a larger level of political and security order equations in the Middle East, and led to the form of an alliance between the two governments. Based on this, the main question of this article is what was Syria's approach towards Iran during the Iran-Iraq war? Examining the problem using the analytical-descriptive method shows that during the war, Syria's approach was based on the alliance with Iran and creating a balanced regional power against Iraq, the United States and its Arab allies and Israel. Syria has taken several proceedings such as preventing the alignments of the Arab countries against Iran, providing military-political support to Iran, increasing Iran's maneuvering power at the regional level, specifically creating the possibility of Iran's presence and influence in Lebanon, participating in the economic war against Iraq, played a great role in supporting Iran and creating a balance of power in favor of this country and preventing Iraq's military superiority and regional hegemony, and in this way, it affected the formation and strengthening of the alliance between Iran and Syria.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran-Iraq War
  • Iran-Syria Alliance
  • Regional Power Balance
  • Arab World
  • Threat Balance

Smiley face

امام خمینی، روح‌الله، (1389)، ‏‏صحیفه امام:‏‏ مجموعه آثار امام خمینی‏‏(س)‏‏، ج16‏، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س).
اردستانی، حسین، (1390)، تنبیه متجاوز: بررسی تحولات سیاسی نظامی از تابستان 1361 تا فروردین 1367، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
اطهری، سیداسدالله، جهانگیری، سعید، (1397)، «از انقلاب اسلامی تا پسا انقلاب (انقلاب اسلامی آغازگر جنگ تحمیلی)»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی انقلاب اسلامی، سال اول، شماره 1.
امامی، محمدعلی، (1374)، بررسی روابط سیاسی سوریه و عراق در دهه 1980. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
امامی، محمدعلی، (1376)، سیاست و حکومت در سوریه، تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
پورشاسب، عبدالعلیف مرادیانف محسن و آرش، مجید، (1400)، ↔رفتار و عملکرد سیاسی− نظامی کشورهای منطقه در قبال جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ایران≈، فصلنامه مطالعات دفاع مقدس، دوره 7، شماره 2.
حسینی، مختار، (1381)، «روابط خارجی ایران با کشورهای منطقه خاورمیانه در طول جنگ تحمیلی»، مجله نگین ایران، شماره 2.
خبرگزاری فارس، (24/12/1401)، ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا از قدرت نظامی ایران، بازیابی شده در تاریخ 13/8/1402 از آدرس: https://www.farsnews.ir/news/14011224000141/
درودیان، محمد، (1380)، «تأثیرات متقابل تحولات استراتژیک جنگ ایران و عراق و مواضع راهبردی امام خمینی»، در: مجید مختاری، تأملی در جنگ ایران و عراق: چند مسأله راهبردی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
درودیان، محمد، (1387)، جنگ؛ بازیابی ثبات: بررسی تحولات سیاسی نظامی از سال 1359 تا 1361، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
درودیان، محمد، (1395)، تجزیه و تحلیل جنگ ایران و عراق: پیش درآمدی بر یک نظریه، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال، (1391)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات سمت.
سعیدی، ابراهیم، (1374). سوریه، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
سلطانی‌نژاد، احمد، (1392)، سیاست خارجی سوریه در جنگ ایران و عراق، تهران: انتشارات صفحه جدید.
سیمبر، رضا و قاسمیان، روح‌الله، (1393)، مؤلفه های اساسی محیط امنیتی ایران و سوریه، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال سوم، شماره 9.
لیتل، ریچارد، (1389)، تحول در نظریه‌های موازنه قوا، ترجمه و بررسی غلامعلی چگنی‌زاده، تهران: انتشارات موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
متقی، ابراهیم، (1378)، مقدمه‌ی‌ مترجم، در: انوشیروان احتشامی، سیاست خارجی ایران در دوران سازندگی، ترجمه ابراهیم متقی و زهره پوستین‌چی، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
مرشایمر، جان، (1388)، تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ، ترجمه غلامعلی چگنی‌زاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه.
المن، کالین (1390). «واقع‌گرایی»، در: پل.دی. ویلیامز، درآمدی بر بررسی‌های امنیت، ترجمه علیرضا طیب، تهران: انتشارات امیرکبیر.
نادی، حجت، امیری، علی و شاهین، مهدی، (1402)، «تبیین ژئوپلیتیک موضعگیری سوریه در جنگ عراق با ایران»، فصلنامه پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، دوره 11، شماره 2.
هیرو، دیلیپ، (1391)، طولانی‌ترین جنگ: رویارویی نظامی ایران و عراق، ترجمه علیرضا فرشچی، رضا فریدزاده و سعید کافی، تهران: نشر مرز و بوم.
Barnett, Michael N. & Levy Jack S., (1991), “Domestic Sources of Alliances and Alignments: The Case of Egypt, 1962–73”, International Organization, Volume 45, Issue 03.
Drysdale, Alasda, (1992),” Syria and Iraq -The Geopathology of a Relationship”. GeoJournal , Volume 28, N0 3.
Ehteshami, Anoushiravan & Hinnebusch, Raymond A., (2002), Syria and Iran: Middle Powers in a Penetrated Regional System. London: Routledge.
Goodarzi, Jubin, (2006), Syria and Iran: Diplomatic Alliance and Power Politics in the Middle East, London: Tauris Academic Studies.
Hirschfeld, Yair, (2014), “The Odd Couple: Ba'athist Syria and Khomeinrs Iran”, In Moshe, Ma‘Oz & Avner, Yaniv (Eds.). Syria under Assad: Domestic Constraints and Regional Risks, London: Routledge.
Morrow, James D., (1991), “Alliances and Asymmetry: An Alternative to the Capability Aggregation Model of Alliances”. American Journal of Political Science, Volume 35, No. 4.
Ryan, Curtis R., (2009), Inter-Arab Alliances: Governance and International Relations in the Middle East, Gainesville: University Press of Florida.
Saunders, Christian (November 19, 2019), “Iran Military Power Report Statement”, U.S. Department of Defense, Retrieved November 1, 2023 from https://www.defense.gov/News/Releases/Release/Article/2021009/iran-military-power-report-statement/
Snyder, Glenn H., (2002), “Mearsheimer's World-Offensive Realism and the Struggle for Security: A Review Essay”, International Security, Volume 27, No. 1.
The Course of the Iran‐Iraq War (1985), Strategic Survey, Volume 86, Issue1.
Walt, Stephen M., (2000), “Alliances in Theory and Practice: What Lies Ahead?”, Journal of International Affairs, Volume 43, No. 1.
Waltz, Kenneth N., (1986), “Anarchic Orders and Balances of Power”, In Robert, Keohane (Ed.), Neorealism and Its Critics, New York: Columbia University Press.