توسعه راهبردی مدیریت ریسک بر ارتقای تاب‌آوری مناطق آسیب‌دیده از بحران

عباسیان, محمد; شاپوریان, شایان; ویسی, امید

توسعه راهبردی مدیریت ریسک بر ارتقای تاب‌آوری مناطق آسیب‌دیده از بحران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشگاه افسری امام علی (ع)

² کارشناسی ارشد مهندس عمران

³ هیئت علمی دانشگاه

چکیده

یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت بحران و ارتقای تاب‌آوریِ مناطق آسیب‌دیده، بهره‌مندی از بیمارستان‌های صحرایی نظامی است. این در حالی است که در زمان‌ برپایی این قبیل بیمارستان‌ها، ریسک‌های مختلفی وجود دارد و توسعه راهبردهای مدیریت مؤثر این قبیل ریسک‌ها می‌تواند منجر به ارتقای تاب‌آوری مناطق آسیب‌دیده از بحران‌ شود. تحقیق حاضر بر اساس روش گردآوری داده‌ها، پیمایشی-توصیفی و بر اساس ماهیت داده‌ها، آمیخته است. همچنین به علت کاربرد نتایج، کاربردی است. بدین‌منظور در مرحله نخست پس از احصای ریسک‌ها به غربال آنها با استفاده از شاخص روایی محتوایی پرداخته شد. در گام دوم ریسک‌های غربال‌شده، با استفاده از رویکرد ترکیبی «تجزیه‌وتحلیل عوامل شکست و الگوریتم تحلیل سلسله‌مراتبی» در سه دسته ریسک‌های کم‌خطر، با خطر متوسط و پرخطر طبقه‌بندی شدند. مقایسه نتایج حاصل با نتایج ارزیابی ریسک‌ها با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل عوامل شکستِ کلاسیک، حاکی از کارآمدی بالای روش پیشنهادی است. بر اساس نتایج این دو گام، ریسک‌های مربوط به عدم دسترسی به زیرساخت‌های انرژی، مسیر انتقال بیمار، تغییر محل احداث، عدم وجود تجهیزات اتاق عمل و عدم دسترسی به سیستم دفع زباله، پنج ریسک‌ مهم‌ شناسایی‌شده دارای وزن بالا هستند. در ادامه و در گام سوم با استفاده از رویکرد ترکیبی «الگوریتم تحلیل سلسله‌مراتبی و تحلیل سوات»، نقاط قوّت‌ و ضعف سازمان‌های نظامی در ساخت و برپایی بیمارستان صحرایی نظامی احصاء و بر اساس نتایج آن، راهبردهای نه‌گانه و راه‌کارهای اجرایی یازده‌گانه در مدیریت بهینه ریسک‌ برپایی بیمارستان‌های صحرایی نظامی ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.20086121.1402.22.102.6.2

موضوعات

فصلنامه مدیریت و پژوهش های دفاعی

عنوان مقاله [English]

Strategic development of risk management on improving the resilience of areas affected by the crisis

نویسندگان [English]

mohammad abbasian ¹
shayan shaporian ²
omid veici ³

¹ Imama Ali Academy

² Master of Civil Engineering

³ University faculty

چکیده [English]

One of the effective solutions in managing the crisis and improving the resilience of the affected areas is to benefit from military field hospitals. This is despite the fact that there are various risks during the establishment of such hospitals, and the development of effective management strategies for such risks can lead to the improvement of the resilience of areas affected by the crisis. The present research is based on the method survey-descriptive, and based on the nature of the data, it is mixed. It is also practical. For this purpose, in the first stage, after calculating the risks, they were screened using the content validity index. In the second step, the screened risks were classified into three categories of low risk, medium risk and high risk using the combined approach of "FMEA and AHP". Comparing the results with the results of risk assessment using the classic FMEA, indicates the high efficiency of the proposed method. Based on the results of these two steps, the risks related to the lack of access to energy infrastructure, patient transfer route, change of construction site, lack of operating room equipment and lack of access to the waste disposal system are the five most important risks identified with high weight. In the third step, using the combined approach of "AHP and SWAT", the strengths and weaknesses of military organizations in the construction and establishment Military Field Hospital and based on its results, nine strategies and eleven implementation solutions was proposed.

کلیدواژه‌ها [English]

Risk Management
Military Field Hospital
Risk

مراجع

آتشپنجه، حجتاله.، دستداده، فرشاد. و پربین، زهرا. (1395). بررسی بیمارستانهای صحرایی از منظر پدافند غیرعامل. کنفرانس ملی پدافند غیرعامل و توسعه پایدار، تهران.

آتشگاهی، حسن. و یزدانی، اسماعیل. (1397). تعیین مناطق مستعد احداث بیمارستانهای صحرایی با استفاده از مدل AHP فازی در محیط GIS با رویکرد پدافند غیرعامل. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، 15(60)، 116-134.

ابوالقاسمی، حسن.، فروتن، قاسم.، رادفر، محمدهادی. و عمید، علی. (1382). بررسی فعالیت‌های امدادی بهداشتی درمانی بهداری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در زلزله بم. طب نظامی، 5(4)، 253-258.

اصغریان‌جدی، احمد. و قبادی، مهناز. (1395). بیمارستان‌های صحرایی ضد انفجار در ایران. صفه، 26(74)، 127-150.

اصغری‌زاده، عزت‌اله. و محمدی، عبدالکریم. (1398). تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

امانی، رضا. و پارسایی، محمود. (1398). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل ریسک پیش از انتخاب مناقصه در پروژه‌های ساخت ایران. همایش بین‌المللی افق‌های نوین در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی، دوره چهارم، تهران.

ایرجیان، محمد. و فریداعلائی، غلامرضا. (1395). برپایی بیمارستان صحرایی؛ گزارشی از یک مانور آمادگی مواجهه با بلایا. طب اورژانس ایران، 3(3): 115-118.

تاری‌وردی، یداله. و دامچی‌جلودار، زهرا.، (1391). رابطه مدیریت ریسک و عملکرد شرکت. پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی، 4(14)، 43-62.

توفیقی، شهرام.، فتحیان، نصراله.، میرزایی، اردوان. و تیمورزاده، احسان. (1389). عوامل مؤثر بر انتخاب محل مناسب مرکز درمانی در مناطق عملیاتی. طب نظامی، 12(2)، 107-110.

حاتمی، یاسر. و ذاکرحقیقی، کیانوش. (1399). ارزیابی مؤلفه تاب‌آوری شهری در مفهوم و رویکرد گذار مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری همدان. جغرافیا و توسعه، 18(58).

حسینی، بهشید. (1386). طراحی در بحران. انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، چاپ اول، تهران.

حسینی، بهشید. (1397). ارزیابی ساختار بیمارستانهای صحرایی بر اساس تحلیل تجارب انجام شده در زمان جنگ. شهر ایمن، 1(3): 1-18.

زارع‌زاده، محمد.، جعفری، حسن. و رهایی، مهرداد. (1401). ارزیابی و اولویت‌بندی ریسک‌های ایمنی و بهداشت حرفه‌ای بیمارستان شهید صدوقی یزد. طب کار، 14(1)، 71-83.

ستایش‌برحقی، مهدی.، کامکارحقیقی، مهران. و علی‌زاده، محمد. (1386). طراحی سیستم اطلاعات مدیریتی بحران‌های طبیعی. مدیریت سلامت، 10(29)، 45-54.

صفاری دربرزی، علی.، مالکی‌نژاد، پوریا.، ضیانیان، مهران. و اژدری، علی. (1399). طراحی مدل جامع تاب‌آوری بیمارستانی در مواجهه با بیماری کرونا. مدیریت سلامت، 23(2)، 76-88.

طهماسبیپور، امیرهوشنگ. (1392). سیر تحول بیمارستان صحرائی در دفاع مقدس. مطالعات دفاع مقدس، 12(3)، 5-30.

عباسیان، محمد. و شاپوریان، شایان. (1402). شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد، عوامل و سنجه‌های اثرگذار در ساخت بیمارستان‌های صحرایی با در نظر گرفتن جنبه‌های پدافند غیرعامل. پدافند غیرعامل، 14(2:54)، 85-97.

عجم، مهدی.، صادقی فر، جمیله.، انجم شعاع، مینا.، محمودی، سعید.، هنرور، حسن. و موسوی، سیدمیثم. (1392). سنجش کیفیت خدمات بهداشتی درمانی با استفاده از مدل سروکوال. طب نظامی، 15(4)، 273-279.

عسگری، مسعود.، میرزایی، محمد. و سوادکوهی‌فر، ساسان. (1391). بررسی بیمارستان‌های صحرایی ش.م.ه از منظر پدافند غیرعامل. پدافند غیرعامل، 3(4)، 21-35.

غنجال، علی.، عامریون، احمد.، بهروزی‌نژاد، ناصر. و متقی، منیره. (1383). بیمارستان‌های صحرایی دوران جنگ عراق علیه ایران. طب نظامی، 6(2)، 143-152.

موسوی‌جزایری، علی. (1398). ضرورت بازبینی تجهیزاتِ بیمارستان‌های صحرایی در زمان امدادرسانی در حوادث غیرمترقبه و ارائه خدمات بشردوستانه. طب دریا، 1(3)، 118-120.

Azarmi, Somayeh; Pishgooie, Amir Hossein; Sharififar, Simintaj; Khankeh, Hamid reza; Hejripour, Ziya (2022). Disaster risk management challenges in military hospitals: a qualitative study. Journal of education and Health Promotion, 11: 167-175.

Ahmad-Khan, Nadeem; Ahmed, Sirajuddin; Vambol, Sergij; Vambol, Viola (2019). Field hospital wastewater treatment scenario, Ecological quewtions, 30(3): 57-69.

Albanese J, Birnbaum M, Cannon C, Cappiello J, Chapman E, Paturas J,. (2008), Fostering disaster resilient communities across the globe through the incorporation of safe and resilient hospitals for community-integrated disaster responses. Prehosp Disaster Med Vol. 23(5).

Alexander, David (2002): "Principles of Emergency and Managements" Oxford University Press.

Arikan, A. E., Dikmen, I., & Birgonul, M. T. (2009). A prototype risk management decision support tool for construction projects. Proceedings CIB Joint International Symposium, 885-895. Dubrovnik, Croatia.

Baby, s (2013). AHP Modeling for Multicriteria Decision-Making and to Optimise Strategies for Protecting Coastal Landscape Resources.

Baughman, Amy; Hirshberg, Ronald; Lucas, Larissa; Suarez, Elliot; Stockman, Deanna. (2020). Pandemic care through collaboration: Lessons from a COVID-19 field hospital, Journal of the American Medical directors Association, 21(11): 1563-1567.

Bricknell MCM. (2002), The evolution of casualty evacuation in the British Army in the 20th century (Part II) – 1918–1945. Journal of the Royal Army Medical Corps, 148: 314–22.

Capllan ,G.,(1970). The Theory and Practice Of Mental Health Consualtion. London, Tavistock Publication.

Chen, L.K., Yuan, R.P., Ji, X.J., Lu, X.Y., Xio, J., Tao., J., Kang, X., Li, X., He., H., Quan, S. & Jiang, L., (2021), Modular composite building in urgent emergency engineering projects: A case study of accelerated design and construction of Wuhan Thunder God Mountain/Leishenshan hospital to COVID-19 pandemic, Journal of Automation in Construction, 124: 1-11.

Dovlev, E., (2021), History (History of military field Hospital), Allenby's Military Medicine, Vol., 1.

Fardi, K., Ghanizadeh, G., Bahadori, M., Chaharbagh, S. (2022). Location selection criteria for field hospitals, Health promotion perspectives, 12(1): 17-28.

Garrison, FH. (1922), Notes on the history of military medicine. Washington DC: Association of Military Surgeons; 49–52; 69; 95–6; 99; 121; 127; 138–9; 149; 165–6; 173–6.

Hollnagel, E., Woods, D.D. and Leveson, N., 2006. Resilience engineering: Concepts and precepts. Ashgate Publishing, Ltd.

Jaynes, J, (2002), Risk Management, 10 Principals, Butterworth Heinemann publish, First Volume.

Labarda C, Labarda MDP, (2017), Lamberte EE. Hospital resilience in the aftermath of Typhoon Haiyan in the Philippines. Disaster Prev Manag, 26(4): 424-436.

Luo, H., Liu, J., Chen, K. & Zhang, M., (2020), Ultra-rapid delivery of specialty field hospitals to combat COVID-19: Lessons learned from the Leishenshan Hospital project in Wuhan, Journal of Automation in Construction, 1-33.

Mojtahedi S. Mohammad H, Mousavi S. Meysam, Makui Ahmad, (2010). Project risk identification and assessment simultaneously using multi-attribute group decision making technique. Safety Science. 48: 499- 507.

Nappi, M.M.L., Souza, J.C., (2015). Disaster management: hierarchical structuring criteria for selection and location of temporary, Nat Hazards, 75: 2421-2436.

Omand, D. 2005. “Developing national resilience”. Developing national resilience. 150(4): 14-18.

Pimm, S L 1984. “The Balance of Nature”. University of Chicago Press, Chicago.

Sudmeier-Rieux, k., (2014), Resilience - an Emerging Paradigm of Danger or of Hope?, Disaster Prevention and Management , Vol. 23, DOI:10.1108/DPM-12-2012-0143

Twigg, J. 2011. Characteristics of a Disaster-Resilient Community, a Guidance Note. For the DFID Disaster Risk Reduction Interagency Coordination Group.

Wreathall, J. (2006) Properties of Resilient Organizations: An Initial View. In: Hollnagel, E., Woods, D.D. and Leveson, N., Eds., Resilience Engineering Concepts and Precepts, Ashgate Publishing Ltd., Aldershot, 275-285.

Zabouli, R., Karamali, M., Salem, M., Rafati, H., (2011). Risk management assessment in selected wards of hospital of Tehran, Iranian Journal of Military Mediciane, 12(4): 197-202.

Zabouli R., Toufighi, S., Raiss Zadeh, M., Ghaed Amini, R., Azizian, F. (2018). Key Performance Indicators in Field Hospital Appraisal: A Systematic Review. TRAUMA MONTHLY, 23: 1-9.

Zikmund, W., Babin, B., Carr, J. & Griffin, M., (2009), Business Research Methods, 8th Edition, South-Western College Pubublication, First edition.